خاطرات روزانه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی؛ سال 1370؛ کتاب سازندگی و شکوفایی
پنج شنبه 11 مهر | 23 ربیع الاول 1412 3 اکتبر 1991
ساعت هفت و نیم صبح به دفترم رسیدم همه کارهای مانده را انجام دادم که آماده سفر باشم. آقای [عبدالرضا] هاشم‌زایی، مسئول امور اقتصادی بنیاد شهید آمد. گزارشی از عملکرد اقتصادی در بخش‌های کشاورزی، صنعت، پیمانکاری، دامداری و تجارت را داد و از ضعف بخش پیمانکاری گفت. سالانه حدود پنج میلیارد تومان سود می‌برند که بیشتر صرف جبران زیان‌های گذشته می‌شود.
مجمع تشخیص مصلحت جلسه داشت. مصوبه وکالت در دادگاه ویژه [روحانیت] و همچنین مصوبه نظارت برصداوسیما را اصلاح کردیم.[1] احمد آقا بعد از جلسه توصیه کرد به سران تندرو‌ها محبت کنم و نگذارم دادگاه ویژه آن‌ها را اذیت کند.
بعد از نماز و ناهار و استراحت، ساعت یک ونیم بعد از ظهر به فرودگاه مهرآباد رفتیم و در ساعت دو بعد از ظهر، به سوی دشت مغان پرواز کردیم. چند نفر از وزیران، معاونان و نمایندگان و مهدی، عفت، فاطی و فرشته همراه بودند. در فرودگاه شرکت کشت و صنعت مغان، استقبال رسمی بود. مسئولان استان آذربایجان [شرقی] آمده بودند.
بلافاصله به شهر پارس‌آباد رفتیم. مردم استقبال پرشوری نمودند. از سواحل رود ارس[2] بازدید کردیم. سواحل جانب خودمان را به منظور جلوگیری از پیشرفت آب، ساحل بندی کرده‌اند و آب را که مقدار زیادی از سواحل خود منحرف شده است، به مسیر اصلی انداخته‌اند؛ کار خوبی است.
در اجتماع بسیار پرشکوه مردم شرکت کردم. [آیت الله مسلم ملکوتی]، امام‌جمعه تبریز، فرماندار و نماینده شهر خیرمقدم گفتند و من صحبت کوتاهی کردم.[3] احساسات مردم خیلی خوب بود. شهر تمیز و با حال و حضار، جوان و نوجوان بودند. غروب به مجتمع کشت و صنعت برگشتیم. از گاوداری بازدید کردیم. مدرن و جالب است؛ فعلاً دو هزار راس گاو کانادایی دارند. بناست به ده هزار راس برسد. از شیردوشی [مکانیزه]، تلقیح مصنوعی و جراحی گاو بازدید شد. به کارخانه عظیم قند کشت و صنعت مغان رفتیم. چغندر اینجا عیار خوبی ندارد و زراعت پنبه، سود بیشتری نسبت به چغندر دارد، لذا به اندازه کافی چغندر کاشته نمی‌شود و کارخانه کمبود دارد.
در اجتماع کارکنان کشت و صنعت در شهرک شرکت کردم. گزارش دادند. برایشان صحبت کردم.[4] شام را دسته جمعی خوردیم. احوالی از خانواده و همراهان پرسیدم. به استراحت رفتم. اخبار ساعت ده و نیم شب را گرفتم و خاطرات امروز را نوشتم. عفت آمد و در مورد موضوعات مذاکراتش با خانم‌های شوروی که پس فردا ملاقات دارند، مشورت کرد.
[1] - موضوع «نحوه اجرای اصل 175 قانون اساسی در بخش نظارت» که در تاریخ 1/7/69 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و مورد اختلاف مجلس و شورای نگهبان قرار گرفته بود، در این جلسه به تصویب نهایی مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید. شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، نهادی برای نظارت بر صدا و سیما است که بر اساس اصل ۱۷۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی تشکیل شده است. این شورا به عنوان بازوی نظارتی، مسئول ارایه مستقیم گزارش‌ها و ارزیابی های قوای سه گانه نظام از عملکرد رسانه ملی به رهبر معظم انقلاب است. این شورا از شش عضو، دو نفر به انتخاب رییس‌جمهور، دو نفر به انتخاب رییس قوهٔ قضائیه و دو نفر به انتخاب مجلس شورای اسلامی تشکیل می‌شود.
[2] - ارس که در زبان مـحلی «آراز» نامیده می شود، از کوه های مین گول (هزار برکه) ترکیـه در جنوب شهـر ارز روم سرچشمه می گیرد. طبیعت سرسبز جزیره ها، پرندگان و کوه ها ی زیبا و سر به فلک کشیدة اطراف رود ارس جاذبه ای دل انگیز برای گردشگران ایجاد نموده است. این رودخانه در نوار مرزی شمال غرب کشور واقع شده (Äاست و داری سه سد بزرگ می باشد که عبارتند از: سد ارس، سد خدا آفرین و سد میل مغان. همچنین، پل های مواصلاتی پلدشت، پل چوبی و پل راه آهن جلفا، پل نوردوز، پل اصلاندوز و بیله سوار از جمله مبادی ورودی و خروجی ارس محسوب می شوند.
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «قیافه های شاداب و جوان این شهر، انسان را نسبت به آینده بانشاط و امیدوار می کند. عشایر غیور، وفادار، مرزبان، صمیمی، مصمم، تلاشگر و جهادگر برای ساختن این منطقه حساس مرزی نشاط خودشان را دارند بروز می دهند و در ظرف همین سه سال من تفاوت بسیار زیادی را در وضع منطقه می‌بینم که این طبعاً نتیجه تلاش ها و مجاهدت های خود این مردم و مسئولانی است که در اینجا زحمت کشیده اند. چند سال پیش من در یکی از سفرهای جنگی ام که در آذربایجان غربی در جبهه بودیم، در مراجعت به تهران، از این منطقه عبور کردم و با لباس بسیجی و به طور ناشناس مدتی در شهر شما گردش کردم. حدود سه سال پیش بود. آن موقع یکی از نگرانی هایی که در مردم احساس کردم مساله تهدید طغیان آب ارس بود که چنین اظهاراتی را از بعضی از مردم در این بخش شنیدم.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1370»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1392
[4]- در بخشی از این سخنرانی آمده است: «بنیانگذاران این تاسیسات و این کشت و صنعت، کار باارزشی را برای مردم و کشور ما تدارک دیدند و کسانی که امروز برای این تاسیسات تلاش می کنند کارشان جزو بهترین خدمت هایی است که در کشور انجام می شود. اینجا تلفیقی از علم و فن و شرایط طبیعی مناسب به چشم می خورد و به نظر (Äمی‌رسد برای توسعه و ارایه کار بهتر، میدان خوبی است. با این توضیحاتی که دادند، این موسسه مخصوصاً از لحاظ تامین بذر برای بخش های مختلف کشاورزی و تولیدات یک کار مادر است؛ ضمن اینکه خود شرکت با سطح پیشرفته کار، در بالا بردن کیفیت بخش های مختلف کشاورزی و دامداری در کشور ما تاثیر زیادی دارد.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1370»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1392