خاطرات روزانه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی؛ سال 1370؛ کتاب سازندگی و شکوفایی
چهارشنبه 26 تیر | 5 محرم 1412 17 جولای 1991
چمدان سفر را بستم و ساعت هفت و نیم صبح برای سفر به استان چهارمحال و بختیاری به فرودگاه مهرآباد رفتم. وزیران جهادسازندگی، نیرو، راه، صنایع، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه، رئیس دفتر مناطق محروم، معاون سازمان صداوسیما وچند نفر دیگر به تناسب نیازها حضور داشتند.
در فرودگاه اصفهان، سوار هلی‌کوپترها شدیم. حدود ساعت ده و نیم با استقبال رسمی و در میان احساسات خوب و استقبال گرم و صمیمی مردم، به شهرکرد رسیدیم. شهر باصفا و منظم و تمیز و تازه‌ساز، با برنامه و طرح جامع است. استانداری، فضا و ساختمان خوبی دارد. هوای شهر هم معتدل است.
با آزادگان و خانواده‌های شهدا، اُسرا، مفقودان و جانبازان ملاقات داشتم. پدر خانواده شهیدی که حدود ده شهید، از فرزندان و نوه‌ها و دامادها داده بود، به گرمی صحبت کرد و من صحبت تشویق‌آمیز نمودم. اسناد زمین‌های آزادگان را دادم.
به محل مجتمع آموزش عالی رفتیم که در منطقه زیبا و پردرخت و مرتفع ساخته شده و بناست به دانشگاه تبدیل شود. در مورد اهمیت کار علمی و خدماتی صحبت کردم[1] و وعده حمایت دادم. مدیر آنجا گزارش داد. کمک ریالی و ارزی خواستند. زمینِ آبادی در اختیار دارند که قابل توسعه است.
از آنجا به شهرک صنعتی رفتم. کارخانه‌های زیادی در دست ساختمان است. لوله‌کشی گاز هم وصل شده است. مطابق قانون در همه شهرک‌ها زمین را مجانی می‌دهند و فقط مخارج آماده کردن شهرک و خدمات را می‌گیرند که در آنجا، متری حدود چهارصد تومان است و آن را هم به تدریج می‌گیرند. امتیاز خوبی برای صنعت‌کاران است.
از یک کارخانه چینی‌سازی در حال کار بازدید کردیم و جریان ساخت چینی را از بدو ورود مواد تا تحویل چینی به انبار را دیدیم و مدیران آن توضیح دادند. تقریباً خودکفا و غیروابسته است، به‌جز مقدار کمی از ماده کائولن[2] که از خارج وارد می‌شود، همه چیز از داخل است. صنعت ساده ای است. ماشین‌های آن در داخل قابل ساخت است. ماده کائولن هم به‌زودی از معادن داخل، به اندازه کافی تولید خواهد شد. با این حال، چینی‌های کشور چین که به طور قاچاق وارد می‌شود. ارزان‌تر از مصنوعات داخل است.
بعد از نماز و ناهار و استراحت در استانداری، عصر به سوی جنوب غربی استان پرواز کردیم و در نقطه اتصال راه در دست ساختمان استان چهارمحال و بختیاری به خوزستان، در تقاطع رودهای مهم کارون و بازُفت فرود آمدیم. در سال‌های جنگ هم آنجا شبی در کارگاه راهسازی، کنار رود خوابیده بودم.
در مسیر، وضع پیشرفت پروژه راهسازی را دیدیم؛ به‌کندی پیش می‌رود. امکانات و ماشین آلات فرسوده شده و راه کوهستانی و سخت است. پُل‌های مهم و تونل‌های سخت و طولانی دارد. این راه برای کشور و سه استان اصفهان و چهارمحال بختیاری و خوزستان، بسیار پُراهمیت است؛ حدود سیصدکیلومتر، راه کوتاه می‌شود، اطراف آن همه آباد خواهد شد و مشکل عشایر و روستاها را حل خواهد کرد. دستور تسریع داده شد.
به شهرکرد برگشتیم. بعد از استراحتی کوتاه در استانداری، برای سخنرانی در جمع مردم، به ورزشگاه شهر رفتیم. جمعیت زیاد و با شور و نشاط بودند. آقای ناصری، امام‌جمعه خیرمقدم گفت و من صحبت‌های دلگرم کننده‌ای داشتم.[3] وضع صوتی خوب نبود.
در استانداری، در جلسه مدیران دولتی شرکت کردم. [آقای محمود اسلامیان]، استاندار خیرمقدم گفت و آقای [محمد] رئیسی، نماینده شهر و من صحبت کردیم. بعد از تشریح و توضیح برنامه، دستور سرعت عمل در کارها را دادم.
شب با علما و روحانیون جلسه داشتم. امام‌جمعه، کمک دولت را برای برنامه‌های دینی و حوزه‌ها خواست. من هم ضرورت توجه به روحانیت به‌عنوان قشر حاکم و نیازهای مادی مردم را گوشزد کردم و وعده کمک دادم؛ آن‌ها را تشویق به جامع نگری نمودم. شام را با آن‌ها صرف کردم. دیروقت به محل استراحت رسیدیم.
اخوی محمد، [رئیس سازمان صدا و سیما]، از تهران درباره پخش خبر پیش‌بینی دانشمند چینی درخصوص حدوث زلزله در تهران در روز 29 تیرماه و تکذیب دانشمندان ایرانی پرسید؛ گفتم پخش کنند، چون دارد شایع می‌شود.
[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «هیچ کشوری نمی‌تواند بدون اتکا به نیروهای تحصیلکرده و متخصص و فقط با اتکای به امکانات مادی ادعای استقلال و خودکفایی داشته باشد. چهارمحال و بختیاری به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن در جوار اصفهان می‌تواند یکی از مراکز ایجاد دانشگاه و مؤسسات آموزش عالی باشد، اگر چه اصفهان هم از این لحاظ خودش مشکل دارد ولی همجواری با خوزستان نیز مسئله کم‌اهمیتی نیست. خیلی خوب می‌توان از اینجا به عنوان یک مرکز خوب برای محققان و دانشمندان و دانشجوها استفاده کرد. خود استان هم از لحاظ استعداد طبیعی، ظرفیت پذیرش این گونه مؤسسات را دارد. اینجا هنوز می‌تواند خیلی مهاجر بپذیرد و ارتباطش با استان خوزستان در حد عالی است. خوزستان به تنهایی، از هر جهت یک کشور بزرگ است. استفاده از حمایت های مردمی که برای تأمین مراکز آموزش عالی صورت گرفته، هنوز هم باید ادامه داشته باشد. ما نباید دستمان را برای گرفتن نیروهای متخصص پیش دنیا دراز کنیم در حالی که با اندکی همت می‌توانیم به دنیا، به خصوص به جهان سوم و کشورهای مسلمان نیروی متخصص بدهیم. بیگانگان با دیدگاه استعماری و استثماری با ما برخورد می‌کنند. برای اجرای برنامه‌ای که در نظر گرفته شده، سیصد میلیون تومان خود استان باید بدهد که معلوم شد در اینجا چیز زیادی نمی‌شود تهیه کرد. باید مردم عشق و علاقه‌شان را با مشارکت در ایجاد مراکز آموزش عالی نشان بدهند. شرایط هم باید طوری شود که نیروهای لازم با میل و رغبت به اینجا بیایند.» رجوع‌کنید← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های‌سال 1370»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1392.
[2] - کائولن یا خاک چینی، به رنگ سفید، بیشترین کاربرد را در تولید چینی و سرامیک دارد. آمریکا، روسیه، جمهوری چک و برزیل، بزرگ‌ترین تولید کنندگان کائولن می باشند.
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «توجه من به شهرکرد به زمان جنگ برمی‌گردد که من به عنوان فرمانده در صدد یافتن راهی نزدیک و امن به جبهه‌ها بودم. وقتی مشخص شد که می‌توانیم از اصفهان و از طریق استان شما به مناطق جنگی دسترسی داشته باشیم به راه استراتژیک اصفهان - خوزستان از طریق شهرکرد الویت دادیم. در آن موقع که هنوز پلها بسته نشده بود و خیلی از جاها را صاف نکرده بودند، من خودم یک سفر غیررسمی از مسیر استان شما داشتم. این جاده استراتژیک که حدود 300 کیلومتر راه را نزدیکتر می‌کند، صرفه‌جویی فراوانی در وقت و سوخت و امکانات زیربنایی کشور را باعث می‌شود. از طریق این جاده رساندن مواد لازم به استان پرتحرک اصفهان و پربرکت خوزستان تسهیل می‌شود. استانی که سالانه 11 میلیارد متر مکعب نزولات جوی دارد و از لحاظ هوا و زمین از موقعیتی مناسب برخوردار است، نباید در جمع مناطق محروم قرار داشته باشد؛ خصوصآ اینکه مردمی فعال و قانع نیز در آن زندگی کنند. رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های‌سال 1370»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1392.