سه شنبه 11 تیر 1364 13 شوال 1405 2 JULY 1985
دیشب بعضی از برنامههای غیر ضرور از قبیل دیدار از کارخانهها و ضیافت فدراسیون سازمانهای اقتصادی حذف شد. لذا پیش از ظهر، کار کمی داشتم و بیشتر در کاخ ماندم. تلفنی با آقای رئیسجمهور و رفیقدوست [وزیر سپاه] صحبت کردم، گفت لیبی و سوریه به وعدههایشان عمل نکردهاند. مقدمات جنگ شهرها از طرف عراق شروع شده است.
ساعت یازده به ملاقات [آقای هیروهیتو] امپراتور ژاپن رفتیم. مرد ساده و متواضعی است. پیر مرد است و 86 سال دارد. بیش از شصت سال است که امپراتور است. ولیعهدش هم در انتظار پیر شده است. برادر زادهاش هم که شاهزاده است، حضور داشتند. ناهار مهمان ایشان بودیم. طبیعت شاهی ندارد و مثل یک آدم معمولی است.
عصر از کارخانه خودرو سازی زاما متعلق به [خودروسازی] نیسان دیدار کردیم. این کارخانه تمام اتوماتیک است و اخیراً با ایران قرار داد ساخت نیسان وانت در ایران بستهاند.
در محل اقامتم با آقای [شینتارو] آبه وزیر خارجه ژاپن ملاقات داشتیم. روابط دو جانبه، جنگ، تروریسم، شوروی و افغانستان مذاکره شدمهمان نخستوزیر بودیم. چهرههای سیاسی و اقتصادی ژاپن هم بودند. میگویند حکومت ژاپن تحت نفوذ سرمایهداران است. نخستوزیر از روی نوشته، سخنرانی معمولی و تشریفاتی کرد و من مفصلاً درباره انقلاب و ایران بعد از انقلاب و اهداف و دستاوردهای انقلاب اسلامی و جنگ و تروریسم و ... صحبت کردم و آنها را تحت تأثیر قرار دادم. ژاپنیها از لغو برنامه فدراسیون سازمانهای اقتصادی ناراحتند، بنابراین تصمیم گرفتیم به برنامه عمل کنیم.
در مذاکرات با همراهان تشریفات در بین راه معلوم شد ژاپن از کمبود مسکن رنج میبرد. کارکنان دولت در تنگنای اقتصادی هستند و وضع بخش خصوصی بهتر است. تا ساعت دوازده شب به تماشای برنامههای تلویزیون پرداختم. حدود ده کانال تلویزیون ژاپن که رنگی و جالب است، بیشتر به تبلیغات کالاها میپردازند و همه چیز تحتالشعاع تبلیغات است. در ژاپن اهداف خاص فکری و انسانی و مکتبی کم مطرح است، مگر در سطح رفاه و لذّت. تز اصالة اللذة [اصالتلذت] حاکم است و اینکه نمیتوانیم از دنیا ببّریم.
در مراسم و معاشرتها معمولاً مشکل داریم. حکم مصافحه [دست دادن] و غذا از مشکلات معاشرت، به خصوص در مهمانیها است. حرمت ذبح غیر اسلامی مشکل دیگر است، گرچه در چین و ژاپن به ما میگویند که گوشتهای با ذبح اسلامی در مهمانیها مصرف میکنند. مخصوصاً با تنوع غذاها، بیشتر از گوشت ماهی که در مهمانیهای شرقی به وفور وجود دارد، استفاده میکنم و بعضی از همراهان نان و کره میخورند.
مشکل دیگرمان اجتناب از معاشرت با خانمهاست که در زندگی امروز دنیا اجتناب ناپذیر است. برای میزبانان هم مشکلات زیادی دارد، چون باید سنن و عادات خود را در معاشرت با زنان کنار بگذارند؛ لابد خانمها هم میرنجند و برخورد مینمایند. توجیه هم نمیتوانیم بنمائیم.
اگر خانمی در اجتماعات بیاید چون مصافحه [= دست دادن] با آنان نمیکنیم، لابد احساس حقارت میکنند. شاید هم در فکر بخشی از مسلمانان اثر مثبت داشته باشد، زیرا آنها میدانند که نوع معاشرت امروز زن و مرد در دنیای غرب زده منطقی نیست. ولی بی شک اکثریت آنها این وضع ما را نمیپسندند. در ژاپن هم به ادعای نخستوزیر 70 درصد مردم بودائی و 5 درصد شینتو و جمعی هم مسیحی و مسلمان هستند ولی مذهب آنها مثل اسلام، حاکم بر زندگی نیست و فقط اسمی است.