خاطرات
  • صفحه اصلی
  • خاطرات
  • خاطرات روزانه آیت الله هاشمی رفسنجانی / سال ۱۳۷۷ / کتاب «در جستجوی مصلحت»

خاطرات روزانه آیت الله هاشمی رفسنجانی / سال ۱۳۷۷ / کتاب «در جستجوی مصلحت»

حمله رهبری به طرفداران مذاکره و ارتباط با آمریکا

  • یکشنبه ۲ فروردین ۱۳۷۷

یکشنبه 2 فروردین 1377   | 23 ذیقعده  1418                         22 مارس 1998

 

بعد از نماز صبح، اخبار داخلی و خارجی را گرفتم. در صحبت‌های دیروز رهبری در مشهد، باز هم حمله حمله شده که به مخالفت با سیاست دولت تفسیر شده است.[1]

در گزارش‌های خارجی، وضع کوزوو در بالکان مورد توجه است. 90 درصد مردم این ایالات، آلبانی‌تبار و مسلمان‌اند و برای استقلال و جدایی از صربستان مبارزه می‌کنند. چند روز پیش، با حمله صرب‌ها، 80 نفر از مردم منطقه گرانیتسا کشته شدند که عکس‌العمل وسیعی در دنیا داشت. آمریکا و ناتو به نفع مردم موضع‌گیری کردند و روسیه به نفع صرب‌ها. اکنون بحث انتخابات محلی است، برای تشکیل دولت سایه؛ صربستان با عقب‌نشینی تاکتیکی، آماده مذاکره شده است، اما رهبران منطقه می‌خواهند مذاکرات با حضور طرف ثالث باشد که ناتو است. به نظر می‌رسد با حمایت مؤثر غربی‌ها، مردم موفق خواهند شد. [2]

در افغانستان هم بحث نوروز و سنت‌های نوروزی داغ شده است. طالبان با مراسم نوروز مخالفت کرده‌اند، ولی مردم غیرپشتو مقاومت خوبی دارند و تبلیغات خارجی هم به نفع آنهاست. زلزله شش ریشتری هم امروز دوباره شمال شرق این کشور مصیبت‌زده را لرزاند؛ مصداق دیگری برای مثال عامیانه‌ای که در نوق وجود دارد: «هرچه سنگ است، برای پای لنگ است».

مقداری در ساحل دریا راه‌پیمایی کردم. پس از صبحانه، خاطرات دیروز و تا اینجای امروز را نوشتم و مقداری هم تلویزیون تماشا کردم. در کیش، تصویر تلویزیون‌های شارجه و امارات به خوبی دیده می‌شود.

آقای حسین مرعشی [علی‌آبادی]، برادرهمسرم سردفتر [اسناد رسمی]- آمد و دو مطلب تاریخی را به یادم آورد: 1- متن حکم امام برای نخست‌وزیری مهندس [مهدی] بازرگان که توسط من در مراسم مدرسه علوی خوانده شد و در اختیار من بود، آن را به آقای حسین مرعشی داده بودم که به خانه بیاورد و هنوز در اختیار ایشان است؛ چون نسخه اصلی و تاریخی است، باید منتشر شود. 2- روزهای اول انقلاب، به دستور امام، همراه ایشان به ملاقات دکتر [یدالله] سحابی رفتیم، برای قانع کردن او جهت همکاری با کابینه مهندس بازرگان و دادن اعتماد به آنها که قبل از تهیه قانون اساسی، در مواردی به قانون اساسی‌گذشته عمل می‌شود.

عصر از دریا استفادهکردم و تا شب به مطالعه تاریخ و اصلاح تفسیر راهنما[3] برای چاپ بعد پرداختم. محسن در حال اسکی روی آب در دریا با قایق برخوردکرده و پیشانی‌اش آسیب‌دیده که پنج بخیه هم خورد، ولی به خیر گذشت. بنا بود برای پیوستن به خانواده‌اش که به دوبی رفته‌اند، به آنجا برود؛ به‌خاطر این حادثه منصرف شد. سرش را باندپیچی‌کرده‌اند.

 

[1] - رهبر معظم انقلاب، در دیدار زائران و مجاوران حرم امام رضا(ع)، تبلیغات آمریکایی‌ها و برخی محافل داخلی را مبنی بر ضرورت رابطه با آمریکا، ادامه تلاش طولانی‌مدت و گذشته آنها در جهت خدشه وارد ساختن به عزت و آبروی ملت ایران دانستند و افزودند: «ما در پاسخ به ادعای آمریکا و محافل همسو با آن می‌‌‌گوییم، ما مجبور به رابطه نیستیم، بلکه ما بر روی مواضع سرشار از عزت خود که مُلهم از اسلام و قدرت ملی و اسلامی ملت ایران است، می‌‌‌ایستیم، تا همه کسانی که بیگانه از ما هستند، احساس کنندکه در مقابل این ملت، نمی‌‌‌شود با قُلدری حرف زد.» ایشان با اشاره به اظهارات و نوشته‌‌‌های برخی عناصر در داخل کشورکه کلید حل تمام مشکلات را ارتباط با آمریکا می‌‌‌دانند، فرمودند: «متأسفانه این افراد با سوءاستفاده از فضای آزادی در کشورکه همه می‌‌‌توانند نظر خود را بگویند، همان حرفی را می‌‌‌زنند که سازمان سیا در مجلات و مطبوعات جهان پخش می‌‌‌کند.» مقام معظم رهبری، ملازمه انزوای بین‌‌‌المللی و عدم رابطه با آمریکا را تصوری واهی و غیر واقعی خواندند و افزودند: «بحمدالله عزت مردم ما بر اثر همین روحیه استکبارستیزی و استحکام مواضع دینی و ملی است، و ما که با آمریکا رابطه نداریم، نه تنها منزوی نشدیم، بلکه این آمریکا بود که در رویارویی با نظام اسلامی ایران، در موارد زیادی، از جمله برگزاری اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی، منزوی گردید.» منبع: تارنمای دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، بخش بیانات 1377.

[2] - جنگ کوزوو، درگیری مسلحانه‌ای در منطقه کوزوو بود که از ۲۸ فوریه ۱۹۹۸ تا ۱۱ ژوئن ۱۹۹۹ جریان داشت. در این جنگ، ارتش جمهوری فدرال یوگسلاوی‌که درآن هنگام شامل صربستان و مونته‌نگرو می‌شد، در یک‌سو وگروه‌های آلبانیایی‌تبار کوزوو با نام ارتش آزادیبخش کوزوو در سوی دیگر قرار داشتند. نیروهای کوزوو از ۲۴ مارس ۱۹۹۹ از پشتیبانی هوایی ناتو برخوردار شدند و در مقاطعی از جنگ پشتیبانی زمینی ارتش آلبانی را هم داشتند. ارتش آزادیبخش کوزوو در سال ۱۹۹۱ تأسیس شد و از سال ۹۵ عملیات‌های نظامی خود را علیه پلیس صربستان آغاز کرد. افزایش قدرت جدایی‌خواهان کوزوویی و گسترش حملات آنها موجب شد تا اسلوبودان میلوسویچ، رییس‌جمهور یوگسلاوی در اوایل سال ۱۹۹۸ نیروهای مسلح صرب را به منطقه وارد کند تا مناطق تحت تصرف چریک‌های آلبانیایی‌تبار را از آن‌ها بازپس بگیرند. پس از اینکه درخواست‌های جامعه بین‌المللی برای پایان درگیری‌ها مورد قبول دولت یوگسلاوی واقع نشد، ناتو تصمیم به مداخله مستقیم نظامی در حمایت از آلبانیایی‌تبارها گرفت. این نخستین جنگ ناتو در طول تاریخ حیات این سازمان نظامی بود. در ۱۱ ژوئن ۱۹۹۹ یوگسلاوی پذیرفت که از کوزوو عقب‌نشینی کند و شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه ۱۲۴۴ یک حکومت موقت به سرپرستی سازمان ملل را در کوزوو ایجاد کرد که در عمل به معنی جدایی این منطقه از یوگسلاوی بود.

[3] - تفسیر راهنما، مجموعه‌ای است که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، نگارش آن را در زندان دوران مبارزه آغاز کرد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با همکاری جمعی از محققان و قرآن‌پژوهان مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی قم، آن را تکمیل کرد. از ویژگی‌های این تفسیر، بهره‌مندی از کلید واژه‌های موضوعی قرآن و برداشت‌های احتمالی در تفسیر به صورت طبقه‌بندی و تفکیک شده است. این تفسیر در سال ۱۳۷۲ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. آیت‌الله هاشمی دربارة آغاز نگارش تفسیر خود می‌نویسد: «در آن زندان با ناگواری‌هایش به خاطر انس، اُلفت و پیوندی که با قرآن پیدا کرده بودم و شور و نشاطی که در خود احساس می‌کردم، روزی چند بار مضمون «این الملوک و ابناء الملوک» را بر قلب یا زبان می‌گذراندم. در مراحل نخستین، کتاب تفسیر در اختیار نداشتم، ولی پس از مدتی به تفسیر مجمع البیان و بعد از سوره انفال به تفسیر المیزان نیز دست یافتم. بعد از نماز صبح بلافاصله مشغول می‌شدم و تا نزدیک ظهر فقط به این کار می‌پرداختم. فقط برای صرف صبحانه و ورزش‌مختصر صبحگاهی و انجام نیازهای ضروری ازکارم منفک می‌شدم، به‌جز روزهایی‌که مسئول‌کار زندان بودم و نظافت و ظرفشویی و سایر کارها وقتم را می‌گرفت. برای استفاده بیشتر از وقت و امکانات محدود زندان و تسهیل انتقال فیش‌ها به خارج، فیش‌ها، کوتاه، مختصر و اشاره‌ای و متراکم تهیه می‌شد و کار بدین منوال پیش می‌رفت. سرانجام دوران محکومیتم از شش سال به سه سال کم شد و من تصمیم به خارج ساختن فیش‌ها گرفتم. کم کم ملاقات‌ها بر خلاف معمول، که از پشت شیشه با تلفن بود، حضوری انجام می‌گرفت و من در هر ملاقاتی با نگرانی و اضطراب یک یا چند دفتر را از زیر عبا به دست همسرم در زیر چادر می‌دادم و او با شجاعت مخصوص خود، خطر را می‌پذیرفت و از زندان بیرون می‌برد. حدود ده روز از سه سال محکومیتم مشمول عفو شد و پیش از پیروزی انقلاب آزاد شدم. مراحل بعدی تحقیق و تدوین این تفسیر در مراکز مختلفی بررسی و پیگیری شد و در نهایت به وسیله مرکز فرهنگ و معارف قرآن وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی تکمیل شد.»