شنبه 18 اسفند 1375 //28 شوال 1417 // 8 مارس 1997
برای مراسم سالگرد صدمین سالگرد فوت سیدجمالالدین اسدآبادی، از منزل به حسینیه الزهرا (س) رفتم. قبل از شروع اجلاس، آقای روژهگارودی[1]، متفکر فرانسوی که اخیراً مسلمان شده است، آمد. مذاکره کردیم. میهمان اجلاس است. کتابی به من داد و گفت، بهخاطر این کتاب، یکسال محکومیت حبس گرفته و کتاب دیگری در دست تألیف دارد که علیه آمریکا است و سروصدا میکند و نیز خواست، چند صفحهای برای کتاب دیگری که میخواهد تألیف کند و از صاحبنظران جهان اسلام مقاله میگیرد، بنویسم؛ قبول کردم. محسن، مترجممان بود. در اجلاس، در جمع هیأت رییسه، کنار من نشسته بود.
بعد از خیرمقدم آقای [محمد] واعظزاده [خراسانی، رئیس مجمع تقریب مذاهب اسلامی]، با گزارش مختلف ایشان، سخنرانی مفصلی برای افتتاح اجلاس کردم[2] و تحلیلی دربارة شخصیت و مبارزات سیدجمال نمودم و سئوالاتی مطرح کردم و خواستم که در اجلاس، در دستور تحقیق قرار دهند، منجمله اینکه تز اجرایی سیدجمال برای پیادهکردن افکارش، چه بوده است؟
به دفترم رفتم. آقای [محمدرضا] البرزی، سفیرمان در سوییس آمد و برای آزادی فرد سوییسی که اخیراً بازداشت شده و به خاطر اینکه تابعیت آمریکایی هم دارد، متهم به جاسوسی شده، استمداد کرد و گفت، رفتار سوییس با ما خوب است، نباید آنها را برنجانیم؛ بهخصوص پس از آزادی شهروند آفریقای جنوبی که همراه او بوده، ادامه بازداشت این شخص، مشکل است.
دکتر [محمدعلی] نجفی، [وزیر آموزش و پرورش] آمد و برای نیازهای بودجه وزارت آموزش و پرورش استمدادکرد؛ با اینکه 250 میلیارد تومان، بابت کسری بودجه امسال گرفته بود، 22 میلیارد تومان دیگر میخواهد. از اقدامات ایذایی نمایندگان مجلس انتقاد کرد و راجع به تصمیم [حزب] کارگزاران [سازندگی] در انتخابات [ریاستجمهوری] مشورت کرد.
مدیران و نمایندگان سازمان نظام پزشکی سراسر کشور آمدند. لوح تقدیر جامعه پزشکی از من را آوردند. دکتر [شهابالدین] صدر، [رئیس سازمان نظامپزشکی]، گزارش داد و من هم صحبت مفصلی در وظایف و خدمات پزشکان و نظام پزشکی کردم و توضیحاتی دربارة پیشرفت پزشکی دادم.[3]
تا ساعت پنج بعد از ظهر، کارها را انجام دادم. سپس مصاحبه با مایک دالاس، خبرنگار معروف و کارکشته آمریکایی، [شبکه تلویزیونی سی بی اس] داشتم؛ طولانی شد. به همه سئوالاتش جواب دادم.[4] بد نشد. بیشتر به دنبال راهکار شروع مذاکره ایران و آمریکا بودکه چیزی به دست نیاورد.
پس از نماز مغرب، پیام نوروزی برای ایرانیان خارج ازکشور ضبط کردیم. شب دکتر ولایتی، [وزیر امورخارجه] آمد. برنامه بُردن نامههای دعوت، برای سران کشورهای اسلامی را تنظیم کردیم. راجع به انتخابات [ریاستجمهوری] صحبت شد؛ مایل است مطرح شود. تا ساعت نُه و نیم شب، کارها را انجام دادم و به خانه آمدم.
[1] - روژه گارودی (۱۹۱۳–۲۰۱۲)، استاد دانشگاه، فیلسوف، از رزمندگان مقاومت فرانسه و نویسنده سرشناس فرانسوی بود. او به خاطر نوشتههایش و موضعگیریهای سیاسیاش، به عنوان یک منکر هولوکاست، توجه عمومی را به خود جلب کرد. وی در سال ۱۹۸۲ به دین اسلام گروید. او در سال ۱۳۷۷ در سفری به قم، در مدرسه فیضیه و در جمع طلاب و فضلای حوزه علمیه قم به ارائه سخنرانی پرداخت و از جمله با آیتالله مصباح یزدی دیدار داشت و به این مناسبت گفته بود: «اسلام جهانیترین ادیان است. من که مسیحی بودم ومارکسیست بودم، به این خاطر مسلمان شدم که دین اسلام را جهانی و فراگیر یافتم». آیتالله خامنهای، رهبر معظم انقلاب، در نمازجمعه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۷۹ با اشاره به محاکمه و برخورد حکومت فرانسه با روژه گارودی که مدعی عدم کشتار یهودیها از سوی آلمان نازی شده بود، گفتند: «شما کجا دیدهاید کسی بتواند در غرب علیه صهیونیسم حرفی بزند؟» روژه گارودی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲، در سن ۹۸ سالگی در پاریس درگذشت.
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «وقت آن رسیده است که تاریخ مرحوم سیدجمال الدین اسدآبادی را به گونه دیگری تحقیق کنیم و الان نمیدانم که در مقالات شما به آن ابعادی که مورد نظر من است و حالا میگویم، توجه شده است یا نه و اگر شده بهتر، و اگر نه، حتماً در مراحل بعد، این خلاء را پُر کنیم. ابعاد مختلف دوران زندگی سید، تقریباً در طول تاریخ و بخصوص در این نیم قرن اخیر بررسی شده، نوشته شده و نقادی هم شده است. در دوران پیروزی انقلاب اسلامی هم فرصتی پیش آمده که اسناد بهتر جمع شود که این اسناد هم جمع شده است. ما یک ارزیابی مهمی باید بکنیم که چقدر مرحوم سید و دوستانش، موفق شدند و چه مقدار در اهدافشان ناکام ماندند و اگر ناکام ماندند چرا؟ و اگر هم کاملاً موفق هستند، این هم فرض دیگری است.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1375»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «گرچه جامعه پزشکان در جامعه ما، مجموعاً جامعه مقبولی است و از بخشهایی است که مردم دوستشان دارند و به آنها اعتماد دارند و معمولاً هر جا هستند، مورد علاقه مردم هستند و مشکلترین مشکلات مردم را به هر حال حل میکنند، ولی بهتر از این هم همیشه میتواند باشد. جامعه پزشکی در مرحله جدید جامعه ما و شرایط جدید ایران قطعاً باید یک بازنگریهایی بکند و در شرایط جدید، نظم مناسب بگیرد.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1375»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[4] - رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، مصاحبههای 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.