[1] - گیاه «مورد»، درختچه یا بوته‌ای همیشه سبز است که گاه بلندی آن به پنج متر نیز می‌رسد. برگ‌های آن حدود سه تا پنج سانتی‌متر طول داشته و بویی بسیار خوشایند دارد. گلبرگ‌های آن سفید و میوه توپی شکل آن، آبی رنگ می‌باشد. مورد، اثر ضدعفونی‌کننده دارد و از آن در مصارف داخلی و خارجی می‌توان استفاده کرد. همچنین مقوی معده و نیرو دهنده است و در رفع بیماری‌های دستگاه تنفس و مجاری ادرار به کار می‌رود.

[2] - آقای هاشمی، در این مراسم گفت: «مسأله حفظ و تقویت منابع طبیعی، از قله‌های افتخارآمیز هشت سال تلاش مقدس است که نیروهای متخصص و متعهد جهاد سازندگی، در کسب این افتخار نقش عمده‌ای داشته‌اند. باید روحیه حفاظت از منابع طبیعی و توسعه پایدار بر محور منابع طبیعی، به عنوان یک مسأله بسیار مهم و حیاتی، بیش از پیش ترویج شود. ایجاد امکانات رفاهی در روستاها، از اقدامات ارزنده جهاد سازندگی است. کشور در رژیم گذشته، از بی‌توجهی به ضرورت فراهم ساختن امکانات رفاهی در روستاها، زیان بسیاری دید؛ این در حالی است که نیروهای جهادگر امروز، با توجه بیشتر به مسائل روستاها، موجب شده‌اند تا مردم از زندگی در روستاها رنج نبرند.» ایشان در بخش دیگری از سخنان خود، به توجه جهاد سازندگی به‌کشت گیاهان دارویی اشاره کرد و گفت: «ایران یکی از مکان‌های مناسب رویش گیاهان دارویی است و باید برای شناختن و شناساندن این تنوع گیاهی به‌دنیا تلاش کرد.» آقای هاشمی، همچنین صرفه‌جویی در مصرف آب در شرایط کنونی را ضروری خواند و افزود: «خشکسالی که امسال کشور با آن روبروست، زنگ خطری برای استفاده مطلوب‌تر از منابع آب در کشور است.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.

[3] - رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.