[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: « بنابر مقتضیات و شرایط حاکم بر جامعه و جهان، تطبیق زندگی مردم با اسلام و احکام متعالی آن، به ‌مصلحت دنیا و آخرت انسان عصر حاضر است و روحانیت، به ‌عنوان مبلغ معارف و افکار نورانی اسلام، مسئولیت سنگین و در عین حال حساسی، برای تحقق این مهم برعهده دارد. فقدان حضور معنوی و هدایتگر روحانیت در جامعه، یک نقص جدی در زندگی اجتماعی و اداری کشور است. یک روحانی، به ‌عنوان ناصح و ارشادکننده، باید با توجه به سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار و امامان بزرگوار، در مراکز اداری ضرورت مسئولیت‌پذیری، توجه به ‌حُسن انجام ‌وظیفه و رعایت حقوق و شئون جامعه‏اسلامی را در عمل و گفتار گوشزدکند و با شیوه‌های روحانی، با افرادی که به ‌دلیل ناآگاهی نسبت به ‌این مسایل بی‌توجه‌اند، برخورد ارشادی نماید و افرادÃ Äخدوم و وظیفه‌شناس را نیز مورد تشویق قرار دهد. نسل حاضر، به ویژه جوانان، نیازمند پاسخ‏گویی به سئوالات و ارشاد و آشنایی با معارف اسلام هستند. روحانیت باید با مطالعه بیشتر در موضوعات اجتماعی و آشنایی و احاطه بر مسایل و موضوعات داخلی و بین‌المللی، از عهده پاسخ‏گویی به ‌این نیاز اساسی جامعه برآید.» رجوع‌کنید ←  کتاب «هاشمی ‏رفسنجانی، سخنرانی‏های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.

[2] - آقای هاشمی در این مصاحبه، با قدردانی از ابراز عواطف و احساسات مردم انقلابی و قدرشناس آذربایجان‏شرقی در مراسم استقبال از مسئولان کشور، آن را بهترین نشانه از آگاهی و وفاداری و نمونه‌ای از پیوند و ارتباط مستحکم مردم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی دانست و اظهار داشت: «به ‌نظر من، بالاترین حد حضور مردم در صحنه‌های حمایت از انقلاب و نظام اسلامی و مسئولان، در استان آذربایجان شرقی عینیت و نمود یافت که اصولاً پایداری انقلاب بر همین مسایل استوار است و خوشبختانه بهتر از گذشته است.» ایشان با اشاره به روند سریع و قابل ستایش توسعه استان آذربایجان‏شرقی، همپای تحرک دیگر نقاط‏کشور، وضع کنونی این استان را با قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و بیش از اجرای برنامه پنج‏ساله اول غیرقابل مقایسه دانست و گفت: «با توجه به طرح‌های عمران زیربنایی و مهم اجرا شده، پیشرفت‌های صنعتی، اقتصادی و فرهنگی افتخارآمیز است. تحصیل حدود 50 هزار دانشجو در بخش‏های مختلف در رشته‌های علمی و تحقیقاتی در استان آذربایجان شرقی، حضور علما و فضلا و شخصیت‌های بزرگ فقهی و مذهبی در حوزه‌های علمیه و ایجاد مراکز تحقیقاتی متنوع در این استان، نشانه رشد و توسعه بخش آموزش و فرهنگ است.» آقای هاشمی بر لزوم گسترش آموزش فنی، با توجه به صنعتی بودن استان آذربایجان‏شرقی تأکید کرد.  رجوع‌کنید ←  کتاب «هاشمی‏رفسنجانی، مصاحبه‏های سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.