خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی / دوران مبارزه

آیت الله هاشمی رفسنجانی در آخرین دوره زندان، پژوهش قرآنی برای نگارش تفسیری جدید از قرآن کریم آغاز کردند. ایشان در خاطرات خود زمینه های این کار را اینگونه توصیف می کنند :

البتّه این بدان معنا نیست که هرگز کاری در این عرصه صورت نگرفته است،  بلکه مقصود این است که میان آنچه صورت گرفته و تاکنون عرضه شده با آنچه می‌بایست انجام گیرد، فاصله بسیار است.

تفاسیری که محققان و دانشمندان اسلامی در هر عصری همپای معارف همان عصر تدوین کرده‌اند،  ذخایر گرانبهایی است که در اختیار ما قرار دارد.  امّا بهره‌گیری از این منابع نیازمند صرف وقت و نیروی بسیار می‌باشد و همواره این نگرانی را برای محقق بر جای می‌گذارد که به همه ابعاد و نظرگاه‌های قرآن دست نیافته باشد.

همچنین تفسیرهای موضوعی و راهنماهای لفظی و معنوی موجود، مانند تفصیل الآیات و المعجم المفهرس و الجامع لمواضیع الآیات و نظایر آن‌ها برآورنده تمامی نیاز محقّقان نیست.

در همان دوران،  یکی از دوستان دانشمندم که روی چند موضوع تحقیق قرآنی کرده و در طی آن سال‌ها رنج برده بود،  در سفری همه آن دست‌آوردهای تدوین شده تحقیقی را از دست داد که این،  مایه حسرت شدید من و دوستان گردید.

در آن زمان،  بر خود فرض می‌دیدم که برای هموار ساختن مسیر تحقیق در قرآن و ایجاد سرعت و اتقان بیشتر در برداشت‌ها و دریافتِ نگرش‌های قرآنی و رفع این نقیصه از فرهنگ دینی و معرفتی اقدام کنم.  آن روزها،  روزگار تلخ استبداد بود و بسیاری از نیروها و فرصت‌های ما صرف مبارزه می‌شد و مجالی بایسته برای تحقّق این احساس مقدّس و آرمان عالی دست نمی‌داد.

منبع: کتاب )هاشمی رفسنجانی(، دوران مبارزه ، زیر نظر مهندس محسن هاشمی، دفتر نشر معارف انقلاب،1376