شعارهای مردم در طول دوره مبارزه از دیدگاه آیت الله هاشمی تاریخ: 1357 هجری شمسی      یکی از ویژگیهای مهم نهضت اسلامی مردم ما، شعارهای آنها در طول دوران مبارزه است. از همان آغاز که شعار "یا مرگ یا خمینی" در پانزده خرداد 42، داده می‌شد تا روزهای اوج انقلاب که شعار "نهضت ما حسینی، رهبر ما خمینی" در شهر طنین انداخت و حتی در روزهای بعد از آن، همیشه شعارهای مردم ساده و روان و برخاسته از روحیه اسلامی و انقلابی آنها و متناسب با زمان و موقعیت مبارزه بود.     خصوصیت این شعارها این بود که جمع متشکل و یا گروهی خاص برای ساختن آنها و مطرح کردنشان وجود نداشت، بلکه این خود مردم بودند که این شعارها را یا از میان اظهارات شخصیتهای مبارز و بخصوص پیامها و سخنرانی‌های امام می‌گرفتند و یا خودشان با آن طبع ایرانی و شرقی که داشتند، آنها را می‌ساختند و با صدای رسا در تظاهرات و راهپیمایی‌ها فریاد می‌کردند.     یکی از مهمترین این شعارها، شعار "استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی" بود، که مردم آن را از میان سخنان امام، گرفته بودند. ایشان در همان روزهای آغازین اوج‌گیری دوباره نهضت ]در تاریخ 24 بهمن  1356[، طی پیامی به دانشجویان فرمودند: "سرلوحه هدفتان اسلام و احکام عدالتپرور آن باشد و ناچار بدون حکومت اسلامی عدالتخواه، رسیدن به این هدف محال است. تولا و تبرا دو اصل اساسی اسلام است، باید با حکومت عدل موافق و به حاکم عادل دل ببندید و از رژیم غیراسلام و غیراسلامی که در رأس آن رژیم منحط پهلوی است، تبرا کنید و با کمال صراحت مخالفت خود را اظهار و در سرنگون کردن آن کوشا باشید و در غیر این صورت، روی استقلال و آزادی را نمی‌بینید" و بعدها هم در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌هایشان تاکید می‌کردند: "کمال مطلوب ما ایجاد یک دولت و حکومت اسلامی است"  و در تشریح مشخصات این حکومت می‌فرمودند: "با قیام انقلابی ملت، شاه خواهد رفت و حکومت دموکراسی و جمهوری اسلامی برقرار می‌شود. در این جمهوری یک مجلس ملی، مرکب از منتخبین واقعی مردم، امور مملکت را اداره خواهند کرد. حقوق مردم ـ خصوصاً اقلیتهای مذهبی ـ محترم بوده و رعایت خواهد شد. با احترام متقابل نسبت به کشورهای خارجی عمل می‌شود. نه به کسی ظلم می‌کنیم و نه زیر بار ظلم می‌رویم. کشور در حال حاضر ورشکست شده است و همه چیز از بین رفته است. با استقرار جمهوری اسلامی ساختمان واقعی و حقیقی کشور شروع خواهد شد"  و می‌افزودند: "حکومت جمهوری اسلامی مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم(ص) و امام علی‌علیه‌السلام، الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد گردید".      همین اشارات امام کافی بود که مردم مومن و انقلابی، با سردادن این شعار در تظاهرات و راهپیمایی‌ها، اشتیاق خود را به استقرار جمهوری اسلامی اعلام کنند و با این کار، راه آینده انقلاب را نشان دهند.      به هر حال این شعار، یکی از مهمترین و ماندگارترین شعارهای دوران انقلاب بود که امام بیان آن را رفراندومی مردمی در خلع نظام سلطنتی می‌دانستندمنبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 58-1357 ، انقلاب و پیروزی، زیر نظر عباس بشیری