خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی – انقلاب و پیروزی سخنرانی هاشمی برای گروههای مختلفی از تظاهرکنندگان ارتشی
سخنرانی هاشمی برای گروههای مختلفی از تظاهرکنندگان ارتشیتاریخ 26/11/1357 با اعلام اسامی فرماندهان جدید نظامی از سوی دولت موقت ـ که عمومآ از امرای ارتشی و معاونان و دستیاران فرماندهان سابق بودند ـ موجی از اعتراض در یگانهای مختلف به پا خاست. گروههای مختلف ـ به خصوص گروههای چپ ـ تجدید سازمان ارتش را عملی ارتجاعی دانستند و خواستار انحلال ارتش شدند. اینها حتی با خلع سلاح عمومی نیز به شدت به مخالفت برخاستند، که نشانی از اهداف ماجرا جویانه آنها بود و این در حالی بود که یگانهای نظامی به انحاء گوناگون حمایت و پشتیبانی خود را از انقلاب و امام اعلام می‌کردند. سرلشکر قره‌نی نیز که از افسران خوشنام و تحصیل کرده ارتش بود و از طرف دولت به عنوان رئیس ستاد ارتش منصوب شده بود با استقرار در ستاد فرماندهی ارتش اعلام کرد: "... وضع ما در ارتش بحرانی است و همین مسأله ممکن است به برخی افراد نامناسب فرصت دهد که بیش از این، باعث از هم پاشیدگی ارتش بشوند که مآلا به ضرر مملکت است...".ما در شورای انقلاب می‌دانستیم که دولت و ستاد ارتش، مجبور هستند تا تشکیل کامل ارگانهای مختلف ارتش از وجود فرماندهانی که دستشان به خون ملت آلوده نیست، استفاده کنند، تا بعدآ در ارتش رژیم، تصفیه و بازسازی اساسی و عادلانه و انسانی صورت گیرد. اما همین مسأله بهانه‌ای برای طرح توطئه انحلال ارتش از سوی گروههای چپ و غیر مذهبی و منافقین شده بود. من در سخنرانی که ]در تاریخ 26 بهمن 1357[، برای گروههای مختلفی از تظاهر کنندگان ارتشی متشکل از نیروهای هوایی، دریایی و زمینی، در خیابان ایران مقابل منزل امام و به نمایندگی از ایشان داشتم، به آنها تاکید کردم که "باید دقت شود اظهارات ما در مسیر خواستهای دشمن واقع نشود و مردم نیرنگهای ساواک و سیا و دشمنان داخلی و خارجی را در نظر داشته باشند. خواست دشمن این است که نگذارد آرامش برقرار شود و اعتصاب‌ها شکسته شود و می‌خواهد به دنیا بقبولاند که ملت ایران، رشد و کمال لازم را برای استقلال ندارد. در این موقعیت حساس وظیفه همه ما و همه قشرهای کوچک و بزرگ و با هر ایدئولوژی این است که اقتصاد خوابیده را به حرکت درآوریم و آرامش را برقرار کنیم تا مردم در محیط آرام درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند" و از تظاهر کنندگان خواستم: "بدون هیاهو و درگیری و اختلاف، حرفهای منطقی را در روزنامه‌ها منعکس کنند" و تصریح کردم: "حرف امام این است که دوستان متفرق شوند و خواسته‌های خود را با طرق منطقی و بدون اینکه برداشت اخلال و خرابکاری شود، ابراز کنند". نماینده‌های این گروهها که بعد از صحبتهایم برای مذاکره به مدرسه علوی آمدند، ضمن طرح خواسته‌های خود، با ادامه کارفرماندهان فعلی ارتش، مخالفت صریح داشتند و "انحلال کامل ارتش کنونی و خلع ید و محاکمه کلیه امرا و افسران و درجه‌داران" را با شعار تشکیل "ارتش خلقی"، مطالبه می‌کردند. بحث انحلال ارتش و تشکیل ارتش خلقی، حتی پس از آنکه بحث "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی"، در شورای انقلاب مطرح شد و ایجاد زمینه‌های تشکیل آن به تصویب رسید و نخستین تصفیه‌های مهم هم در ارتش و نیروهای انتظامی صورت گرفت، همچنان از سوی گروههای سیاسی ـ که کم کم مشخص می‌شد شاخه‌های نظامی خود را هم با استفاده از سلاحهایی که از پادگانها در روزهای 21 و 22 بهمن به غارت برده بودند، فعال ساخته‌اند ـ بیشتر و بیشتر مطرح شد. گویا از سوی این گروهها، خوابهایی برای انقلاب دیده شده بود، که تعبیر آن با وجود ارتش و سپاه پاسداران ممکن نبود.منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 58-1357 ، انقلاب و پیروزی، زیر نظر عباس بشیری