خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی – انقلاب و پیروزی تحلیل هاشمی از اعتصاب کارمندان و کارگران شرکت نفت
تحلیل هاشمی از اعتصاب کارمندان و کارگران شرکت نفتتاریخ: 30/7/1357 با گسترش اعتراضات و اعتصابها در دانشگاهها، مدرسهها و بازار، ادارهها نیز کمکم شروع به اعتصاب کردند و یکی پس از دیگری به جمع اعتصابیون پیوستند؛ به طوری که در بعضی از ادارهها، کارمندان به صورت کامل از رفتن به سرکارهایشان خودداری میکردند و در برخی جاها با کم کاری، همراهی خودشان را با انقلاب نشان میدادند. اما مهمترین اعتصاب، اعتصاب کارمندان و کارگران صنعت نفت بود. نفت در این روزها، هم از لحاظ مصرف داخلی یک کالای بسیار مهم و استراتژیک محسوب میشد و هم از لحاظ صادرات، درآمدهای صادراتی نفت، نیاز مالی رژیم را تامین میکرد و از نظر جهانی، نفت ایران، نقش درجه اول را در تأمین نیاز اغلب کشورها به ویژه کشورهای صنعتی ایفا میکرد. رژیم منابع ذخیره ارزی مناسبی برای مصارف داخلی داشت و به همین خاطر، در آن موقع مسأله عمدهِ این اعتصاب، مسایل جهانی بود. با خروج میلیونها بشکه نفت ایران از بازار، برای اربابان رژیم و کشورهای صنعتی که تجربه مقابله با اینگونه مشکلات را نداشتند و ذخایر نفتی هم موجود نبود، مشکلات بسیاری پیدا شد. زیرا در آن زمان روزانه از ایران حدود پنج میلیون بشکه نفت صادر میشد که با اعتصاب کارگران شرکت نفت و قطع صدور نفت، ]در 30 مهر 1357[، شوکی تاثیر گذار به جهان سرمایه داری، تولید کنندگان صنعتی و کشورهای مصرف کننده عمده نفت، وارد آمد و برای آنها مشکل بسیار جدی پدیدار شد. همچنین در این روزها، رژیم چون از فشاری که در داخل کشور برمخالفان خود و بخصوص هواداران امام آورده بود، مایوس شده بود و از حکومت نظامی هم نتیجه نگرفته بود، تصمیم به باز گرداندن تبعیدیها و آزادی زندانیهای سیاسی ـ که برخی از آنها حتی پس از پایان دوره محکومیتشان همچنان در بند بودند ـ میگیرد. با آزادی این زندانیها که تعداد آنها در یک مرحله ]در تاریخ 3 آبان 1357[، بیش از صدها نفر بود و اغلب شخصیتهای برجستهای بودند ـ که یا حزب و گروه داشتند و یا در محیط و منطقه خودشان قدرتی بودند ـ ناخودآگاه رونق زیادی به حرکتهای انقلاب داده شد.منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 58-1357 ، انقلاب و پیروزی، زیر نظر عباس بشیری