تحلیل آیت الله هاشمی رفسنجانی از تأسیس ساواک در اسفند سال 1335تاریخ: 1335 هجری شمسی      برای بیگانگانی که رژیم سلطنتی پهلوی، حافظ منافع آنها محسوب می‌شد، حفظ این رژیم به ویژه بعد از کودتای 28 مرداد سال 1332، یک اولویت مهم بود. به همین دلیل یکی دو سال بعد از آن کودتا با هدف تثبیت رژیم پهلوی و سرکوب مخالفان، سازمان اطلاعات و امنیت کشور ]ساواک[ را ]در اسفند سال  1335[، بوجود آوردند و جمعی از مستشاران و وابستگان خود را نیز در راس آن قرار دادند.     این سازمان در مبارزه علیه مخالفان رژیم و سرکوب حرکتهای اعتراضی مردم، نقش مهمی داشت و خصوصاً بعد از بکارگیری مربیان اسرائیلی و تجدید سازمان آن در اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه، مرکز همه فعالیتها برضد مخالفان شد و با اعمال خشونت و گسترش سیطره خود، اقتدار سازمانی بی چون و چرایی در کشور پیدا کرد.     تقریباً همه مخالفان رژیم در این سازمان پرونده داشتند و حتی گروهی از مخالفان جدی رژیم از جمله خود من، به طور مستمر تحت نظر و مراقبت جاسوسان آن بودند.     پرونده من در این سازمان از سال 1337 و در حالی که به قول آنها، "تا اندازه‌ای خُردسال" بودم، گُشوده شد و بعدها با شروع نهضت اسلامی روحانیت و سپس در حادثه قیام 15 خرداد 42 و سخنان صریح و روشن من در دفاع از امام خمینی، تلاش پیگیرم در ترجمه و چاپ کتابهای سرگذشت فلسطین و امیرکبیر (قهرمان مبارزه با استعمار)، که انتشار آنها مورد استقبال عموم مبارزین قرار گرفته بود و نیز حضور مداوم و مستمرم در مجالس و محافل مختلف، در تهران و شهرستانها، از جمله در مسجد هدایت، مسجد همت تجریش، مسجد الجواد، حسینیه ارشاد، دانشگاه‌ها و هیأتهائی مانند انصارالحسین و جاهای دیگر و انجام سخنرانی‌ها و ارائه تحلیلهایی پیرامون احکام مترقی اسلام، آزادی و استقلال کشور، ضرورت رعایت قانون، جلوگیری از اختلاف بین شیعه و سنی، نیاز مملکت به عدالت اجتماعی، ضرورت مبارزه با اسرائیل، مخالفت با دول استعمارگر و نظام‌های استبدای و ...، همچنین ارتباطهایم با هیاتهای مؤتلفه اسلامی و سایر گروههای مخالف رژیم، تلاش برای ایجاد سازمانی مخفی با هدف مبارزه با رژیم، شرکت در جلسه‌های هفتگی روحانیون، حضور در مجالس دانشجویان و جوانان و دهها مورد دیگر که همه آنها از نظر رژیم و ساواک، "اقدام برضد امنیت داخلی مملکت"، تلقی می‌شد، موجب گردید که علاوه بر ممنوع المنبر بودن، بارها و بارها ازطرف ساواک، احضار یا دستگیر شوم و بعد از بازجویی‌ها و شکنجه‌ها به زندان بیفتم و این راهی بود که بسیاری از دوستان ما در دوران مبارزه طی کردند.     بعد از پیروزی انقلاب که اسناد ساواک در اختیار نظام قرار گرفت، پرونده ساواکم را که در چندین جلد جمع‌آوری شده بود، دریافت کردیم و موارد مهمی را که جزئیات کامل مبارزات و حرکتهای ساواک از جمله دستگیری‌ها و شکنجه‌ها را تشریح می‌کرد، استخراج نمودیم و در کتاب "دوران مبارزه" که خاطرات سالهای پیش از انقلاب است، آوردیم . منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 58-1357 ، انقلاب و پیروزی، زیر نظر عباس بشیری