خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی – انقلاب در بحران طرح مسأله حضور شوروی در افغانستان با کاردار سفارت شوروی توسط آیت الله هاشمی رفسنجانی
طرح مسأله حضور شوروی در افغانستان با کاردار سفارت شوروی توسط آیت الله هاشمی رفسنجانی
تاریخ : 2/5/1359
یکی از نخستین سفرا و نمایندگان کشورهای خارجی که بعد از انتخابم به عنوان رئیس مجلس، درخواست دیدار کرد، ]آقای فدروساویل چینکوف [کاردار سفارت شوروی در ایران بود.
در دیداری که ]در تاریخ 2 مرداد 1359[ با کاردار مذکور داشتم، وی از طرف دولت خود، انتخاب به سمت ریاست مجلس شورای اسلامی را تبریک گفت و ضمن آرزوی تحکیم مودت و دوستی بین دو کشور ایران و شوروی، پیامهای تهنیت‌آمیز مقامهای مسئول کشورش را تقدیم کرد.
من در پاسخ با تشکر از اظهار دوستی آنها، متقابلا خواستار روابط حُسن همجواری شدم و تذکر دادم که: «متأسفانه بعضی از نقاط تاریک در این روابط هست که ما خواستار رفع و زدودن آن هستیم. یکی از این نقاط این است که ما با توجه به سوابقی که از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هست، توقع داریم که این کشور در رابطه خود با کشورهای دیگر پا بر جای پای آمریکا نگذارد» و به عنوان نمونه مسأله دخالت شوروی در کشور مسلمان افغانستان را یادآور شدم و نسبت به آن اظهار نارضایتی کردم.
همچنین به مسأله صدور گاز ایران به شوروی اشاره کردم و گفتم: «با توجه به مبارزه رودررویی که ما با امپریالیسم آمریکا داریم، از شوروی توقع داریم موقعیت ما را درک کند و حق و حقوق واقعی ما را بپردازد. زیرا زمانی که ما قیمتها و نحوه فروش گاز ایران به شوروی را بررسی کردیم، دیدیم که قیمتی که شما می‌پردازید، یک‌ششم قیمت بین‌المللی است و این تقریبآ معادل مخارجی است که دولت جمهوری اسلامی برای استخراج و انتقال گاز می‌نماید.»
البته کاردار سفارت شوروی در مورد افغانستان مدعی شد که: «ما در حقیقت به کمک دولت آنجا رفتیم و کسانی که در آنجا علیه حکومت می‌جنگند، گروههای ضددولتی هستند» و در مورد قیمت گاز هم گفت: «ما نمی‌توانیم بیشتر از دو سوم قیمت قبلی افزایش دهیم، چون عینآ به همین قیمت، گاز را ما به کشورهای اروپای شرقی می‌فروشیم.»
من ضمن ردّ اظهارات کاردار در مورد افغانستان، گفتم: «بحث گروهها نیست، این مردم افغانستان هستند که علیه حکومتی که با کودتا روی کار آمده، قیام کرده‌اند» و در خصوص قیمت گاز هم اظهارات وی را قابل‌توجه دانستم و البته توجه داشتم که شوروی‌ها در بحث حمایتهای سیاسی خود از اقمار شرقی‌شان، مجبور به این گونه داد و ستدها هستند و این با بحث قیمت فروش گاز ما به آنها نباید مورد مقایسه قرار گیرد و امتیازاتی که آنها به دیگران می‌دهند نباید از جیب ملت ما باشد.
منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 1359، انقلاب در بحران، زیر نظر عباس بشیری، دفتر نشر معارف انقلاب