خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی – انقلاب در بحران دیدار آیت الله هاشمی رفسنجانی با سفرای کشورهای اروپا در پست رئیس مجلس شورای اسلامی
دیدار آیت الله هاشمی رفسنجانی با سفرای کشورهای اروپا در پست رئیس مجلس شورای اسلامی
تاریخ : 22/5/1359
بعد از انتخابم به عنوان رئیس مجلس، جمعی از سفرای اروپایی درخواست ملاقات و دیدار کردند. می‌دانستم که آنها به نوعی از سوی آمریکا تحت فشار هستند که مسأله گروگان‌های آمریکایی را با ما مطرح کنند.
در این دیدار ]در تاریخ چهارشنبه، 22 مرداد 1359[ سفرای کشورهای اتریش، نروژ، سوئیس، سوئد، فنلاند، اسپانیا، استرالیا، نیوزیلند و یونان حضور داشتند. ابتدا سفیر اسپانیا به نمایندگی از طرف کلیه سفرای ملاقات‌کننده ضمن تبریک به مناسبت انتخاب من به سمت ریاست مجلس شورای اسلامی و آرزوی موفقیت، گفت: «ما نمایندگان تعدادی از کشورهای کوچک هستیم که با دولت جمهوری اسلامی ایران دارای روابط بسیار خوبی می‌باشیم و آرزومندیم این روابط به طور حسنه ادامه داشته باشد.» سپس وی به نمایندگی از طرف کلیه سفرای شرکت‌کننده در این ملاقات یادداشتی در اجرای دستورات و تعلیمات دولتهای متبوع سفرا به من داد. در این یادداشت ضمن اشاره به لزوم حفظ صلح بین‌المللی، برجلوگیری از نقض قوانین توسط کشورها تأکید و آزادی گروگان‌های آمریکایی، خواسته شده بود.
من در پاسخ به بیانات سفیر اسپانیا، ضمن ابراز تشکر از تبریک سفرای ملاقات کننده، خطاب به آنان گفتم: «لزوم حفظ حقوق بین‌المللی، یک واقعیتی است که ما نیز به آن واقفیم و مراعات آن را به نفع همه کشورهای ضعیف و متوسط می‌دانیم؛ اگر چه باور داریم ابر قدرتها با حق وتویی که برای خود در این باره قائل شده‌اند، قوانین را تا حدودی یک‌طرفه کرده‌اند. اما حتّی اگر این قوانین یک‌طرفه هم حفظ شود، ما تا حدودی مصونیت پیدا خواهیم کرد. ما با کشورهای کوچک و متوسطی مانند کشورهایی که الآن نمایندگان آنها در اینجا حاضر هستند، هیچ‌گونه مشکلی نداریم و تا آنجایی که ما می‌دانیم، هیچ‌کدام از این کشورها داعیه نفوذ در کشورهای دیگر و استعمار آنها را ندارند. مشکل ما با کشورهای بزرگ است اگر ما با کشورهای کوچک مشکلی داشته باشیم، آن هم به جهت فشارهایی است که ابرقدرتها بر آنها وارد می‌کنند» آنگاه به مواردی از اقدامات آمریکا در ایران اشاره نمودم و گفتم که آمریکا چگونه با نقض قوانین بین‌المللی از محمدرضا پهلوی حمایت کرده و او را در کشورش پناه داده و اموال به غارت‌رفته ملت ایران توسط او و سایر عوامل رژیم گذشته را در بانکهای آمریکا نگهداری کرده و توسط آنها علیه ایران توطئه می‌کند و همچنین افزودم: «آمریکا می‌گوید کشورهای نفت‌خیز نباید از سلاح نفت به عنوان یک حربه سیاسی استفاده کنند. اما خودش عملا با نخریدن نفت از ما، از آن به عنوان یک حربه سیاسی استفاده می‌کند، پس چطور این انتظار را دارد که کشورهای فروشنده از سلاح نفت به عنوان یک حربه استفاده نکنند.»
بعد اشاره کردم به اینکه بسیاری از قراردادهای ما با کشورهایی در غرب بسته شده بود که بعضی نمایندگان آنها الآن نیز حضور دارند، اما هنگامی که آمریکا از آنها خواست در تحریم اقتصادی علیه ایران شرکت کنند، آنها پذیرفتند و برخلاف قراردادهای منعقده حتّی از تحویل کالاهایی که ما پول آن را از پیش پرداخته بودیم، خودداری کردند» و به عنوان نمونه عدم تحویل هلیکوپترهای ایران توسط کشور ایتالیا را که طی قراردادی مبلغ آن نیز پرداخت شده است، ذکر کردم و گفتم: «هنگامی که از کشور ایتالیا علت عدم تحویل هلیکوپترها را می‌پرسیم، می‌گویند آمریکا از تحویل آن جلوگیری می‌کند، حالا شما چطور ما را به تبعیت از قوانین بین‌المللی فرا می‌خوانید در حالی که خودتان آنها را نقض می‌کنید» بعد هم افزودم: «ما این انتظار را از ابر قدرتها داریم که روابطشان را با ما رابطه دو دولت مستقل بدانند» و خطاب به حاضرین گفتم: «من از نمایندگان کشورهای دوست می‌خواهم که بیش از آنچه به عنوان نقض قوانین با ما در میان می‌گذارند، دهها و بلکه صدها مورد از اقدامات آمریکا را که ناقص حقوق اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مردم ما می‌باشد، به سران دولت آمریکا متذکر شده و تلاش کنند تا این کشور دست از اینگونه اقدامات خود بردارد.»
همین سفرا بعدآ طی نامه‌ای ]به تاریخ 27 مرداد 1359[ مجددآ درخواست آزادی گروگان‌ها را مطرح کردند و از مجلس شورای اسلامی مصرآ درخواست کردند که با در نظر گرفتن دلایل انسانی و حقوقی نسبت به خاتمه گروگانگیری بدون محاکمه گروگان‌ها، اقدام کند.
منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 1359، انقلاب در بحران، زیر نظر عباس بشیری، دفتر نشر معارف انقلاب