تصویب آرم جمهوری اسلامی ایران به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی

تاریخ : 15/2/1359

از همان روزهای اول پیروزی انقلاب و خصوصآ پس از برگزاری موفقیت‌آمیز رفراندوم نظام جمهوری اسلامی ایران، شکل و فرم آرم و نشانه اصلی این نظام جدید، مورد بحث بود.

گروهی تأکید داشتند که همان آرم شیر و خورشید، نشان جمهوری اسلامی باشد و می‌گفتند که این نقشی است که از آثار تاریخی گرفته شده و نشانه ایرانیّت است و مردم نیز با آن آشنایی دارند، اما امام این حرفها را نپذیرفتند و فرمودند آرم جدیدی طراحی شود.

در مورد رنگهای سبز، قرمز و سفید مخالفتی نبود؛ اصل، نشان جمهوری اسلامی بود که باید به نحوی محتوای حکومت اسلامی را بیان کند.

هنگام تهیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به این مسأله توجه شد و ضمن تأیید رنگهای پرچم رسمی ایران ]در اصل هجدهم[ تصویب شد که این پرچم، با علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اکبر» مورد استفاده قرار گیرد.

در اجرای این قانون، گروهی از کارشناسان خبره و اهل فن از طرف شورای انقلاب مأمور پیگیری و اقدام شدند. آنها هم مسابقه‌ای در این ارتباط برگزار کردند و در نهایت نیز چند طرح را برای شورا آوردند که از میان آنها طرح آقای ]حمید[ ندیمی، بهتر تشخیص داده شد و به عنوان نشانه جمهوری اسلامی ایران ]در جلسه 15 اردیبهشت  1359[ به تصویب شورای انقلاب رسید.

در این طرح کلمه طیبه «الله» مبنای فرم اصلی آرم بود و از ترکیب‌بندی‌های مختلف آن، مفاهیم اسلامی و انقلابی ارزشمندی حاصل می‌شد.

من این طرح را پس از تصویب شورا، برای شرح جزئیات آن و تائید نهایی ]در تاریخ 19 اردیبهشت  1359[ خدمت امام بردم که ایشان نیز آن را پس از ملاحظه تأیید و تصویب نمودند.

البته بعدآ برای انطباق مشخصات پرچم با قانون اساسی، قرار شد که شعار «الله‌اکبر» به رنگ سفید و با خط کوفی بنایی به نشانه روز پیروزی انقلاب در بیست و دوم بهمن، مجموعآ بیست و دو بار به صورت حاشیه در مرز رنگ‌های سبز و قرمز آورده شود.

یکی از نکات مطرح در این ارتباط، مسأله رنگ آرم بود که طبق مصوبه شورای انقلاب و تأیید امام، باید نشانه جمهوری اسلامی ایران به رنگ سبز ـ که رشد و تعالی را تداعی می‌کرد ـ باشد. اما آقای بنی‌صدر در ابلاغ مصوبه شورا، این نظر را عوض کرده و رنگ آرم را قرمز تعیین می‌کند که در نهایت نیز همین رنگ اجرا و عمومی می‌شود. این کار بحث‌هایی را به دنبال داشت.

منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 1359، انقلاب در بحران، زیر نظر عباس بشیری، دفتر نشر معارف انقلاب