تحلیل آیت الله هاشمی رفسنجانی از اشغال سفارت ایران در لندن

تاریخ : 12/2/1359

چند روز بعد از شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در صحرای طبس، سفارت ایران در لندن ]روز 10 اردیبهشت  1359[ به اشغال گروهی مهاجم درآمد و آنها توانستند تمام اعضا و اموال سفارت ایران را در اختیار بگیرند.

زمانی که قضیه را از وزارت خارجه پیگیری کردیم، متوجه شدیم که پلیس انگلستان در زمان گروگانگیری اعضای سفارت ایران، واکنش نشان نداده و گروگانگیران هم پس از اینکه وارد سفارت ایران شده‌اند، بیست نفر از کارمندان سفارت را به گروگان گرفته و درخواست کرده‌اند جمعی از دوستانشان که در خوزستان بازداشت و زندانی هستند، آزاد شوند و ادعا کرده بودند که اگر این کار انجام نشود، کارمندان سفارتخانه را خواهند کشت و سفارتخانه را منفجر خواهند کرد. اشغالگران، خوزستان را «عربستان» می‌خواندند و مدعی بودند که باید به این منطقه خودمختاری داده شود.

پس از بحث و بررسی مسأله در جلسه شورای انقلاب به این نتیجه رسیدیم که این موضوع، بی ارتباط با موضوع گروگان‌های آمریکایی و مسائل مربوط به عراق نیست. این نظر وقتی که گروگانگیران تقاضای جدیدی مطرح کردند و گفتند: «آماده‌اند به محض اینکه جمهوری اسلامی، گروگان‌های آمریکایی را در تهران آزاد کند، آنها هم گروگان‌های ایرانی را آزاد کنند»، تقویت شد.

هر چند که دولت آمریکا در یک ژست آزادمنشانه، گروگانگیری اعضای سفارت ایران در لندن را محکوم کرد، ولی بعید بود که گروگانگیران بدون مذاکره با آمریکایی‌ها این درخواست را مطرح کرده باشند. در هر صورت ما بنابر تصمیم جمعی شورای انقلاب و با توجه به اینکه اعضای سفارت ایران در لندن هم اعلام کرده بودند: «حاضرند کشته شوند و نظام زیر بار اجرای خواسته‌های گروگانگیران نرود»، مقاومت نشان دادیم و این مقاومت نتیجه داد و نهایتآ کار به جایی رسید که پلیس لندن ]در تاریخ  15 اردیبهشت  1359[ واکنشی نشان داد و طی عملیاتی که در نتیجه آن یک نفر از کارکنان سفارت ما شهید و سه تن از تروریستها نیز به قتل رسیدند، موفق شد تعداد 19 نفر از کارکنان سفارت را پس از 6 روز اسارت، آزاد کند.

این حادثه برای افشای ماهیت مدعیان دروغین مخالف تروریسم، در آن روزها سند خوبی بود و ما می‌توانستیم با فعالیت دیپلماتیک قوی و تبلیغات مؤثر، از آن به نفع انقلاب و برای روشنگری افکار عمومی جهان بهره‌برداری کنیم، ولیکن به لحاظ گرفتاریهای زیاد این دوران و ضعف دیپلماسی، از آن بهره درستی گرفته نشد و مسأله به سرعت خاتمه یافته تلقی شد.

منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات 1359، انقلاب در بحران، زیر نظر عباس بشیری، دفتر نشر معارف انقلاب