إِنَّا آمَنَّا برَبِّنَا لِیَغْفِرَ لَنَا خَطَایَانَا وَمَا أَکْرَهْتَنَا عَلَیْهِ مِنَ السِّحْرِ وَاللَّهُ خَیْرٌ وَأَبْقَی

همانا ما به پروردگارمان ایمان آوردیم تا خطاهایمان و آن افسونی که ما را به آن وادار کردی بر ما ببخشاید و خدا بهتر و پایدارتر است.

1 - ساحران مؤمن، در برابر فرعون و تهدیدهای وی، بر ایمان خود به پروردگارشان تأکید کردند.

لن نؤثرک ... إنّا ءامنّا بربّنا

 

2 - ساحران مؤمن، به گناه و خطای خویش معترف و به آمرزش خداوند امیدوار بودند.

 

إنّا ءامنّا بربّنا لیغفر لنا خطیـنا

«خطایا» (جمع «خطیئة») به معنای گناهانی است که از روی عمد انجام شود (لسان العرب).

 

3 - آمرزش گناهان به دست خداوند و در اختیار او است.

 

لیغفر لنا خطیـنا

 

4 - کفر و شرک، گناه و نیازمند توبه و طلب مغفرت از پیشگاه خداوند

 

لیغفر لنا خطیـنا

مصداق مورد نظر از خطیئة ـ به قرینه آیات بعد که جرم و ایمان را در مقابل یکدیگر قرار داده است ـ گناه کفر به خداوند و انکار رسالت موسی(ع) است.

 

5 - ساحران مؤمن، برخلاف میل باطنی و با اجبار حکومت فرعونی، وادار به مقابله با موسی(ع) شده بودند.

 

و ما أکرهتنا علیه من السحر

«إکراه»; یعنی، وادار کردن کسی به کاری که خود تمایل به آن نداشته باشد. گفتنی است که «أکرهتنا» سخن ساحران مؤمن، خطاب به فرعون است; یعنی، تو ما را به سحر و مبارزه علیه موسی(ع) وادار کردی. اقداماتی که ساحران در شیوه اجرای سحر انجام دادند، گرچه اختیاری بود; ولی احضار آنان در صحنه مبارزه با موسی(ع) اجباری بوده است.

 

6 - گناه هرچند بدون تمایل و با اکراه صورت بگیرد، نیازمند بخشش الهی و توبه است.

 

إنّا ءامنّا لیغفر ... و ما أکرهتنا علیه من السحر

در کلام ساحران مؤمن هم «خطایا» نیازمند غفران دانسته شده و هم «ما أکرهتنا»; بنابراین گناه اگر چه از روی اجبار و عدم تمایل نیز باشد، نیازمند مغفرت الهی است.

 

7 - وجود فشار و اکراه و سلب آزادی در حکومت فرعون

 

ما أکرهتنا علیه من السحر

 

8 - سحر و ساحری، گناهی نیازمند توبه و مغفرت خداوند

 

لیغفر لنا ... و ما أکرهتنا علیه من السحر

نیازمندی سحر و ساحری به غفران الهی، نشان از گناه بودن آن دارد، اشاره ساحران به اکراهی بودن آن، نوعی اعتذار از صدور آن گناه، برای جلب مغفرت الهی است.

 

9 - ساحران فرعون، پس از ایمان به موسی(ع) از اقدام به سحر به نفع فرعون، اظهار پشیمانی کرده و خواستار بخشش الهی شدند.

 

لیغفر لنا ... ما أکرهتنا علیه من السحر

 

10 - خداوند خیر محض و پاینده ترین موجود است.

 

واللّه خیر و أبقی

«خیر» در دو معنا به کار می رود: 1ـ معنای وصفی (خیر مقابل شر) 2ـ معنای تفضیلی در این آیه گر چه هر دو معنا قابل توجیه است، ولی در برداشت یاد شده معنای وصفی مورد نظر است.

 

11 - پاداش های خداوند، بهترین و پاینده ترین پاداش ها است.

 

واللّه خیر و أبقی

خیربودن خداوند برای انسان ـ بنابراین که «خیر» اسم تفضیل باشد ـ ناظر به بهتر بودن پاداش های او نیز می باشد و اطلاق «أبقی» شامل هر چیزی است که به خداوند ارتباط یابد; یعنی، او و پاداش ها و عذابش، باقی تر و پاینده تر است. این سخن پاسخی است از ساحران به فرعون که گفته بود: «أیّنا أشدّ عذاباً و أبقی».

 

12 - ساحران در پاسخ فرعون، خداوند را برتر از او و وصول به خدا را، ارجمندتر از آسایش دنیوی و پاینده تر از زندگانی در دنیا معرفی کردند.

 

إنّما تقضی هذه الحیوة الدنیا ... واللّه خیر و أبقی

 

13 - ایمان به خداوند، زمینه ساز بخشش گناهان از سوی او است.

 

إنّا ءامنّا بربّنا لیغفر لنا خطیـنا

 

14 - بخشش گناهان، پرتوی از ربوبیت خداوند است.

 

إنّا ءامنّا بربّنا لیغفر لنا خطیـنا

 

15 - «خیر»، از اوصاف خداوند است.

 

واللّه خیر

آمرزش

زمینه آمرزش 13; منشأ آمرزش 3، 14

استغفار

استغفار از جادو 8; استغفار از شرک 4; استغفار از کفر 4; استغفار از گناه 6

اسماوصفات

خیر 15

اقرار

اقرار به گناه 2

امیدواران

امیدواران به آمرزشهای خدا 2

ایمان

آثار ایمان به خدا 13; ایمان به خدا 1

پاداش

بهترین پاداش 11

جادو

توبه از جادو 8;توبه از گناه جادو8

 

جادوگران فرعون

استغفار جادوگران فرعون 9; استقامت جادوگران فرعون 1; اقرار جادوگران فرعون 2; اکراه جادوگران فرعون 5 ; امیدواری جادوگران فرعون 2; ایمان جادوگران فرعون 1، 9; پشیمانی جادوگران فرعون 9; خداشناسی جادوگران فرعون 12 ; زهد جادوگران فرعون 12; گناه جادوگران فرعون 2

خدا

اختیارات خدا 3; تداوم پاداشهای خدا 11; جاودانگی خدا 10; خیریت خدا 10; نشانه های ربوبیت خدا 14; ویژگیهای پاداشهای خدا 11

خیر

منشأ خیر 10

شرک

گناه شرک 4

فرعون

استبداد فرعون 7; تهدیدهای فرعون 1; نظام حکومتی فرعون 7

کفر

گناه کفر 4

گناه

آمرزش گناه 3; اکراه در گناه 6; توبه از گناه 6

موسی(ع)

قصه موسی(ع) 5