تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یوسف – آیه ۷ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَّقَدْ کَانَ فِی یُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آیَاتٌ لِّلسَّائِلِینَ

به یقین در یوسف و برادرانش نشانه هایی برای پرسش کنندگان هست.

1ـ داستان یوسف و برادرانش ، حاوی نشانه ها و آیاتی فراوان از ربوبیت خدا و علم و حکمت او

إن ربک علیم حکیم. لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

«آیات» به معنای نشانه هاست و چون در جمله «لقد کان ...» بیان نشده است که داستان یوسف و برادرانش نشانه چه حقیقت و یا حقایقی می تواند باشد و به عبارت دیگر، متعلق «آیات» ذکر نشده است، می توان گفت متعلق آن، حقایق مطرح شده در آیه قبل است که از جمله آنها ربوبیت، علم و حکمت خداوند است (إن ربک علیم حکیم).

2ـ خداوند ، انسانها را به تأمل در سرگذشت یوسف(ع) و برادرانش ترغیب کرده است.

لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

حرف لام در «لقد» نشانه قسم مقدر و «قد» نیز برای تأکید است. هدف از تأکید و سوگند خداوند بر اینکه در داستان یوسف و برادرانش آیاتی برای پرسش کنندگان است ، ترغیب انسانها به تأمل در آن داستان می باشد.

3ـ پرسش مردم از پیامبر(ص) درباره سرگذشت یوسف(ع)

لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

4ـ پیدایش سؤالهایی درباره علم و حکمت خداوند و امتیازات یوسف(ع) ، باعث طرح داستان یوسف(ع) در قرآن

إن ربک علیم حکیم. لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

5ـ سرگذشت یوسف(ع) بیانگر دلیل و علت برگزیده شدنش از ناحیه خدا ، یاد دادن تعبیر رؤیا و تحلیل حوادث به او و اعطای نعمت کامل به وی است.

یجتبیک ربک و یعلمک ... لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

برداشت فوق ، ناظر به این مطلب است که متعلق کلمه «آیات»، «اجتبا و گزینش یوسف(ع) و...» باشد که از جمله های «کذلک یجتبیک ربک و ...» به دست می آید.

6ـ تنها جویندگان حقیقت و پژوهشگران وادی معرفت ، به نشانه های ربوبیت خدا و علم و حکمت او در داستان یوسف پی خواهند برد.

لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

بدیهی است که داستان یوسف(ع) و برادرانش، حاوی آیات و نشانه هاست ، چه پرسشگری باشد یا نباشد. بنابراین حرف لام در «للسائلین» لام انتفاع است و «للسائلین» گویای این است که پرسشگران و محققان ، از آن داستان سود می برند.

7ـ سرگذشت انسانها ، شکل دهنده ماهیت و حقیقت آنهاست.

لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

نیاوردن کلمه «قصة» در جمله «لقد کان فی یوسف ...» ـ با اینکه مراد از آن «فی قصة یوسف ...» است ـ می تواند اشاره به این معنا باشد که سرگذشت انسانها ، شکل دهنده ماهیت آنان است ; یعنی ، انسان همان سرگذشت اوست.

8ـ طرح پرسش و آن گاه مراجعه به قرآن برای پاسخ یابی ، توصیه خداوند به انسانها

لقد کان فی یوسف و إخوته ءایـت للسائلین

آیات خدا: 1

انسان:

حقیقت انسان 7; نقش سرنوشت انسان 7

برادران یوسف:

تدبر در فرجام برادران یوسف 2

برگزیدگان خدا: 5

پرسش:

اهمیت پرسش 8

حق طلبان:

حق طلبان و قصه یوسف(ع) 6

خدا:

پرسش از حکمت خدا 4; پرسش از علم خدا 4; تشویقهای خدا 2; توصیه های خدا 8; نشانه های حکمت خدا 1; نشانه های ربوبیت خدا 1; نشانه های علم خدا 1

ذکر:

          فلسفه ذکر قصه یوسف(ع) 4 

شخصیت: 

         عوامل مؤثر درشخصیت 7

شناخت:

منابع شناخت 8

قرآن:

تعالیم قرآن 8; رجوع به قرآن 8

محمد(ص):

پرسش از محمد(ص) 3

یوسف(ع):

آیات خدا در قصه یوسف(ع) 6; اتمام نعمت بر یوسف(ع) 5; پرسش از فضایل یوسف(ع) 4; پرسش از قصه یوسف(ع) 3; تشویق به تدبردر قصه یوسف(ع) 2; تعالیم قصه یوسف(ع) 6; حکمت خدا در قصه یوسف(ع) 6; دانش تحلیل حوادث یوسف(ع) 5; دانش تعبیر رؤیای یوسف(ع)5; ربوبیت خدا در قصه یوسف(ع) 6; علم خدا در قصه یوسف(ع) 6; عوامل برگزیدگی یوسف(ع) 5; قصه یوسف(ع) 5; ویژگیهای قصه یوسف(ع) 1