نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بمَا أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ هَـذَا الْقُرْآنَ وَإِن کُنتَ مِن قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِینَ

ما بدین سبب که این قرآن را به تو وحی کردیم ، نیکوترین داستان را برای تو باز می گوییم و قطعاً پیش از آن در زمره بی خبران بودی.

 

1ـ قرآن، حاوی بهترین و زیباترین داستانها

نحن نقصّ علیک أحسن القصص بما أوحینا إلیک هذا القرءان

 

2ـ خداوند ، بیانگر سرگذشت پیشینیان برای پیامبر(ص)

نحن نقصّ علیک أحسن القصص

«قصّ» (مصدر نقص) به معنای بیان کردن و بازگو کردن است. «قَصَص» به معنای بیان کردن و نیز به معنای داستان و چیزی است که بازگو می شود.

 

3ـ قرآن ، بازگو کننده داستانها با بهترین و زیباترین بیان

نحن نقصّ علیک أحسن القصص

چنان چه «قصص» مصدر باشد ، «أحسن القصص» مفعول مطلق می شود و در حقیقت توصیفی برای کیفیت بیان کردن و بازگو کردن خواهد بود.

 

4ـ داستان یوسف(ع) بهترین و زیباترین داستان

نحن نقصّ علیک أحسن القصص

 

5ـ خداوند، داستان یوسف را با بهترین و زیباترین بیان نقل کرده و گزارش داده است.

نحن نقصّ علیک أحسن القصص

 

6ـ مطالعه و دقت در داستان یوسف ، مایه دریافت حقایق و معارف الهی است.

إنا أنزلنـه قرء نًا عربیًّا لعلکم تعقلون. نحن نقصّ علیک أحسن القصص

برداشت فوق ، مقتضای ارتباط میان جمله «لعلکم تعقلون» با «نحن نقصّ علیک» است.

 

7ـ قرآن ، نام کتاب آسمانی پیامبر(ص)

بما أوحینا إلیک هذا القرءان

 

8ـ خداوند، قرآن و داستانهای آن را از طریق وحی در اختیار پیامبر(ص) قرار می داد.

نحن نقصّ علیک ... بما أوحینا إلیک هذا القرءان

حرف «باء» در «بما أوحینا» سببیه است و «ما» در آن مصدریه می باشد.

 

9ـ پیامبر(ص) ، پیش از نزول قرآن و سوره یوسف، از داستان حضرت یوسف اطلاعی نداشت.

نقصّ ... بما أوحینا ... و إن کنت من قبله لمن الغـفلین

 

10ـ مردم عصر بعثت ، ناآگاه به سرگذشت یوسف(ع) پیش از نزول قرآن

و إن کنت من قبله لمن الغـفلین

«إن» در جمله فوق مخففه است و مراد از «الغافلین» مردم عصر بعثت می باشد. بنابراین مفاد جمله «إن کنت ...» چنین می شود: تو نیز ای پیامبر! پیش از نزول قرآن همانند سایر مردم ، از داستان یوسف بی خبر بودی.

 

11ـ قرآن ، منبعی برای آگاهی به تاریخ و سرگذشت پیشینیان

و إن کنت من قبله لمن الغـفلین

 

12ـ غفلت پیامبر(ص) از برخی حقایق و وقایع

و إن کنت من قبله لمن الغـفلین

 

13ـ پیامبر(ص) از پیش خود و بدون تعلیم الهی ، از امور غیبی اطلاعی نداشت.

و إن کنت من قبله لمن الغـفلین

 

14ـ علم و آگاهی پیامبر(ص) ، نشأت گرفته از قرآن و وحی الهی است.

بما أوحینا إلیک ... و إن کنت من قبله لمن الغـفلین

 

 

15ـ «عن جعفربن محمد(ع) انه قال: قال والدی ... و ما أنزل الله سورة یوسف إلاّ أمثالاً لکی لایحسد بعضنا بعضاً کما حسد یوسف إخوته و بغوا علیه ;(1)

از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: پدرم (امام باقر) فرمود: خدا سوره یوسف را نازل نفرمود مگر به عنوان مثلها [ی بیدارکننده] تا بعضی از ما به بعضی دیگر حسد نورزیم، آن گونه که برادران یوسف به او حسد ورزیدند و به او ستم کردند».

اقوام پیشین:

اهمیت سرنوشت اقوام پیشین 2

تاریخ:

منابع تاریخ 11

تعقل:

آثار تعقل 6

حسد:

           اهمیت اجتناب از حسد 15

خدا:

تعالیم خدا 2; نقش تعالیم خدا 13

دین:

زمینه فهم دین 6

روایت: 15

سوره یوسف:

تعالیم سوره یوسف 15; فلسفه نزول سوره یوسف 15; نزول سوره یوسف 9، 10

شناخت:

منابع شناخت 11

قرآن:

روش بیانی قرآن 3، 5; قرآن از کتب آسمانی 7; قصص قرآن 1، 3; نقش قرآن 9، 10، 11، 14; وحیانیت قرآن 8; ویژگیهای قرآن 1، 3

قصه:

بهترین قصه 4

کتب آسمانی: 7

محمد(ص):

کتاب آسمانی محمد(ص) 7; محدوده علم محمد(ص) 9; محمد(ص) و غفلت 12; محمد(ص) و قصه یوسف(ع) 9; معلم محمد(ص) 2; منشأ علم غیب محمد(ص) 13; منشأ علم محمد(ص) 14; وحی به محمد(ص) 8، 14

مسلمانان:

مسلمانان صدراسلام و قصه یوسف(ع) 10

وحی:

نقش وحی 14

یوسف(ع):

زیبایی قصه یوسف(ع) 4، 5; مطالعه قصه یوسف(ع) 6; ویژگیهای قصه یوسف(ع) 4، 5

 

پی نوشت ها :

1. تفسیرعیاشی، ج 2، ص 166، ح 2 ; نورالثقلین، ج 2، ص 408، ح 5.