-
نزول آیه (مکّی)
-
سه شنبه ۷ خرداد ۱۳۹۸
وَلَوْ نَشَاء لَطَمَسْنَا عَلَی أَعْیُنِهِمْ فَاسْتَبَقُوا الصِّرَاطَ فَأَنَّی یُبْصِرُونَ
و اگر بخواهیم چشمانشان را محو می کنیم، آن گاه به سوی راه سبقت می گیرند ولی چگونه می بینند؟
1 - توانایی خداوند بر عذاب کافران، به گونه ای که آنان با از بین رفتن چشم ها و نوردیدگانشان، راه معمول خود را پیدا نکرده و از پیمودن راه درست محروم خواهند شد.
و لو نشاء لطمسنا علی أعینهم فاستبقوا الصرط فأنّی یبصرون
«طمس» (مصدر «طمسنا») به معنای از بین بردن آثار و شواهد چیزی است و مقصود از «لطمسنا علی أعینهم» از بین بردن کامل عضو چشم و یا نور و بینایی آن می باشد. مراد از «الصراط» نیز راه معمول و متداولی است که افراد آن را طی می کنند.
2 - عذاب کافران با از بین بردن چشم ها و نوردیدگانشان (به گونه ای که راه درستی را پیدا نکنند) جزء مشیت و سنت خدا نیست.
و لو نشاء لطمسنا علی أعینهم فاستبقوا الصرط فأنّی یبصرون
از به کار رفتن «لو» ـ که برای امتناع و امر محالی است ـ برداشت یاد شده به دست می آید.
3 - عذاب شدن برخی از کافران و عذاب نشدن برخی دیگر در دنیا، به مشیت خدا بستگی دارد.
و لو نشاء لطمسنا علی أعینهم ... فأنّی یبصرون
4 - بینایی، از ابزار شناخت و هدایت است.
و لو نشاء لطمسنا علی أعینهم ... فأنّی یبصرون
5 - مشیت و سنت خداوند در هدایت انسان ها، بر بهره جستن آنان از ابزارهای متعارف شناخت (مانند بینایی و ...) استوار است; نه بر اعجاز و ارائه کارهای خارج از توان بشر.
و لو نشاء لطمسنا علی أعینهم فاستبقوا الصرط فأنّی یبصرون
برداشت یاد شده مبتنی بر این نکته است که اگر خداوند چشم و بینایی مردم کافر را از بین می برد، آنان به قدرت خدا پی برده و به او ایمان می آورند; ولی خدا چنین نکرده بلکه خواسته است که آنان از راه دیدن حقایق الهی و شنیدن آنها (راه متعارف راهنمایی بشر) هدایت گردند.
6 - انسان ها، در برابر مشیت و اراده الهی ناتوان اند.
و لو نشاء لطمسنا علی أعینهم ... فأنّی یبصرون
انسان
عجز انسان ها 6; هدایت انسان ها 5
چشم
فواید چشم 4
خدا
آثار مشیت خدا 5; اهمیت اراده خدا 6; اهمیت مشیت خدا 6; سنتهای خدا 2; قدرت خدا 1; مشیت خدا 2، 3; نقش سنتهای خدا 5
سنتهای خدا
سنت هدایت 5
شناخت
ابزار شناخت 4، 5
عذاب
منشأ عذاب دنیوی 3
کافران
عذاب دنیوی کافران 3; عذاب کافران 1، 2; کوری کافران 1، 2; گمراهی اخروی کافران 1