وَلَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَیْکُمْ آیَاتٍ مُّبَیِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِّنَ الَّذینَ خَلَوْا مِن قَبْلِکُمْ وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِینَ

و همانا آیاتی روشنگر و شرح حالی از آنان که پیش از شما درگذشتند و اندرزی برای تقواپیشگان به سوی شما نازل کردیم.

 

1 - خداوند، فرستنده آیات روشنگر حقایق و راه هدایت از گمراهی، برای مردمان

 

و لقد أنزلنا إلیکم ءایـت مبیّنـت

 

2 - قرآن، قابل فهم برای همه مردم

 

و لقد أنزلنا إلیکم ءایـت مبیّنـت

«مبیّنات» (جمع «مبینة» و مؤنث «مبیّن») است و «مبیّن» به معنای بیانگر و روشن کننده است. بنابراین توصیف آیات الهی (قرآن) به «مبیّنات»، حکایت از روشن بودن و قابل فهم بودن خود آیات برای مردم است; زیرا سخنی که خود روشن نباشد، نمی تواند روشنگر چیز دیگری باشد.

 

3 - نام گذاری هر یک از عبارت های مشخص قرآن به «آیه» از سوی خداوند

 

و لقد أنزلنا إلیکم ءایـت مبیّنـت

 

4 - خداوند، تبیین کننده نمونه هایی از سرگذشت امت های منقرض شده پیشین

 

و لقد أنزلنا إلیکم ... و مثلاً من الذین خلوا من قبلکم

 

5 - بهره گیری از حوادث و نمونه های تاریخی به منظور قابل فهم کردن حقایق، روشی در تبلیغ و هدایت

 

و مثلاً من الذین خلوا من قبلکم

تردیدی نیست که یاد کردن حوادث و نمونه های تاریخی در قرآن، برای درک بهتر حقایقی است که خداوند در صدد بیان آنهاست. بنابراین می توان از این یاد کرد، روش تبلیغ و هدایت مردم به حقایق را آموخت.

 

6 - خداوند، بیانگر موعظه ها و انذارهایی برای تقواپیشگان

 

و موعظة للمتّقین

 

7 - تقواپیشگی، زمینه بهره برداری از موعظه های الهی است.

 

و لقد أنزلنا ... و موعظة للمتّقین

برداشت یاد شده، براین اساس است که «لام» در «للمتّقین» لام نتیجه و عاقبت باشد; یعنی، مواعظ الهی در نهایت بر تقواپیشگان اثر می گذارد و آنان زمینه لازم را برای پذیرش این مواعظ دارند.

 

8 - خداوند، بیانگر مثال ها و نمونه هایی از امت های منقرض شده پیشین برای تقواپیشگان

 

و مثلاً من الذین خلوا من قبلکم و موعظة للمتّقین

برداشت یاد شده بر این اساس استوار است که لام در «للمتّقین» بیانگر غایت و نتیجه برای «و مثلاً من الذین خلوا من قبلکم» نیز باشد.

 

9 - تقواپیشگی، زمینه عبرت گیری از سرگذشت های پیشینیان

 

و مثلاً من الذین خلوا من قبلکم و موعظة للمتّقین

 

10 - بهره گیری از روش های مختلف (نزول آیات روشنگر، بیان سرگذشت امت های پیشین و موعظه) برای هدایت مردمان

 

و لقد أنزلنا إلیکم ءایـت مبیّنـت و مثلاً من الذین خلوا من قبلکم و موعظة للمتّقین

از آمدن چند نمونه (آیات روشنگر داستان های پیشینیان و موعظه و اندرز) در کنار هم، ـ بدون بیان رابطه آنها ـ می توان به برداشت یاد شده دست یافت.

آیات خدا

هدایتگری آیات خدا1

امتهای پیشین

تبیین فرجام امتهای پیشین 4، 8; عبرت از فرجام امتهای پیشین 9

انسان

هدایت انسان ها 1

تاریخ

فواید نقل تاریخ 5

تبلیغ

روش تبلیغ 5

تقوا

آثار تقوا 7، 9

حقایق

روش تبیین حقایق 5

خدا

تعالیم خدا 4، 8; زمینه استفاده از موعظه های خدا7; موعظه های خدا 6; هدایتگری خدا 1

عبرت

زمینه عبرت 9

قرآن

سهولت فهم قرآن 2; مثالهای قرآن 8; منشأ نامگذاری آیات قرآن 3; ویژگیهای قرآن 2; هدایتگری قرآن 10

متقین

معلم متقین 8; موعظه متقین 6

هدایت

روش هدایت 5، 10; منشأ هدایت 1