تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نمل – آیه 15 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَقَدْ آتَیْنَا دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ عِلْمًا وَقَالَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی فَضَّلَنَا عَلَی کَثِیرٍ مِّنْ عِبَادهِ الْمُؤْمِنِینَ

و همانا ما به داوود و سلیمان علمی [ویژه ]دادیم و آن دو گفتند: ستایش مختصّ خدا است، همان که ما را بر بسیاری از بندگان مؤمن خود برتری داده است.

 

1 - اعطای علم و دانشی عظیم و ویژه از سوی خدا به داوود و سلیمان(ع)

 

و لقد ءاتینا داود و سلیمـن علمًا

آمدن تعبیر «علماً» به صورت نکره، بیانگر عظمت و ویژگی دانشی است که به داوود و سلیمان داده شده بود.

 

2 - حمد و ستایش داوود و سلیمان به درگاه خدا به خاطر برخورداری از عنایت ویژه او

 

و لقد ءاتینا داود و سلیمـن علمًا و قالا الحمد للّه

 

3 - لزوم حمد و ستایش به درگاه خدا، در مقابل برخورداری از نعمت علم و دانش

 

و لقد ءاتینا داود و سلیمـن علمًا و قالا الحمد للّه

 

4 - همه ستایش ها، مخصوص خداوند است.

 

و قالا الحمد للّه

«ال» در «الحمدللّه» جنسیه است و افاده استغراق می کند; یعنی، «کلّ حمد للّه».

 

5 - خدا، سرچشمه همه خوبی ها و زیبایی ها است.

 

و قالا الحمد للّه

ستایش، همواره در برابر کمال ها و زیبایی ها واقع می شود و به مقتضای «الحمد للّه» که هر ستایشی را مخصوص خدا قرار داده، استفاده می شود که هر خوبی و حسن از آن او و او سرچشمه همه آنها است.

 

6 - علم، فضیلتی راستین در بینش مردان الهی

 

و لقد ءاتینا داود و سلیمـن علمًا و قالا الحمد للّه الذی فضّلنا

 

7 - اذعان داوود و سلیمان(ع) به وجود کسانی عالم تر و برتر از ایشان در میان بندگان مؤمن خدا

 

و قالا الحمد للّه الذی فضّلنا علی کثیر من عباده المؤمنین

 

8 - مغرور نشدن مردان الهی به علم و کمالات خود و احتمال وجود کسانی برتراز ایشان در میان بندگان مؤمن خدا

 

و قالا الحمد للّه الذی فضّلنا علی کثیر من عباده المؤمنین

 

9 - علم و آگاهی فزون تر، از ملاک های برتری مؤمنان بر یکدیگر

 

و قالا الحمد للّه الذی فضّلنا علی کثیر من عباده المؤمنین

ارزشها 6

ملاک ارزشها 6 9

اولیاءالله

بینش اولیاءالله 6; خضوع اولیاءالله 8; علم اولیاءالله 8; فضایل اولیاءالله 8

بندگان خدا

علم بندگان خدا 7; فضایل بندگان خدا 8

حمد

حمد خدا 2، 4; زمینه حمد خدا 3

خدا

اختصاصات خدا 4; عطایای خدا 1; نقش خدا 5

خیر

منشأ خیر 5

داود(ع)

اقرار داود(ع) 7; حمد داود(ع) 2; منشأ علم داود(ع) 1

زیبایی

منشأ زیبایی 5

سلیمان(ع)

اقرار سلیمان(ع) 7; حمد سلیمان(ع) 2; منشأ علم سلیمان(ع) 1

علم

ارزش علم 6، 9

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 2

مؤمنان

علم مؤمنان 7، 9; فضایل مؤمنان 8

نعمت

آثار نعمت 3; نعمت علم 3