تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نحل – آیه ۴۳ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

نزول آیه (مکی)
پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸

صوت
تصاویر ضمیمه

وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلاَّ رِجَالاً نُّوحِی إِلَیْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ

و پیش از تو نفرستادیم مگر مردانی را که به آنان وحی می کردیم; پس اگر نمی دانید از اهل ذکر (اهل کتاب) بپرسید.

1- تمامی انبیا و رسولان الهی، از جنس بشر بوده اند.

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

2- همه پیامبران، مرد بوده اند.

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

3- خداوند، به همه پیامبران وحی می کرده است.

و ما أرسلنا من ... إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

4- پیامبران متعددی قبل از پیامبراکرم(ص) به رسالت مبعوث شده اند.

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً

5- مشرکان مکه، نزول وحی به انسان را قبول نداشتند.

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

آیه درصدد تعریض به مشرکان و جواب گویی به آنان است که طبق قرینه ها و آیات دیگر قرآن کریم (سوره یونس ، آیه 2) آنها مبعوث شدن انسان را از جانب خداوند برای پیامبری قبول نداشتند. فعل «نوحی» در آیه قرینه و نشانه ای است بر نکته فوق.

6- پیامبری، موهبتی است الهی که خداوند، به پیامبران اعطا کرده است.

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

7- پیامبری، مسؤولیتی است الهی که تنها بر عهدهء مردان گذاشته شده است.

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

8- مبعوث شدن انبیا از سوی خداوند، دلیل بطلان عقیده مشرکان، در جبری انگاشتن اعتقاداتشان

و قال الذین أشرکوا لو شاء الله ما عبدنا من دونه من شیء ... و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

احتمال دارد که آیه در صدد جواب گویی به مشرکان باشد که می پنداشتند مشیت خداوند آنان را به شرک عبادی وا داشته است (لو شاء الله ما عبدنامن دونه) که خداوند به آنان پاسخ می دهد: سنت خداوند در هدایت مردم برانگیختن انسانهایی جهت هدایتگری است و جبری در کار نیست.

9- بنای خداوند، در هدایت مردم، استفاده از قدرت قاهره و مجبور ساختن آنان نیست.

لو شاء الله ما عبدنا من دونه من شیء ... و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحی إلیهم

10- دعوت خداوند از مشرکان مکه برای تفحص و تحقیق از عالمان، جهت به دست آوردن حقانیت وحی به انسان

و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً ... فسئلوا أهل الذکر إن کنتم لاتعلمون

مخاطب فعل «فسئلوا» به قرینه آیات قبل ـ که درباره مشرکان بود ـ می تواند مشرکان باشد.

11- ناآگاهان از امکان وحی به بشر برای دریافت حقیقت آن، ضروری است که به عالمان مراجعه کنند.

و ما أرسلنا من قبلک ... فسئلوا أهل الذکر إن کنتم لاتعلمون

12- انسانهای ناآگاه برای رفع جهل خویش در امور، باید به عالمان رجوع کنند.