لَوْلَا أَن تَدَارَکَهُ نِعْمَةٌ مِّن رَّبِّهِ لَنُبذَ بالْعَرَاء وَهُوَ مَذْمُومٌ
اگر عنایتی از پروردگارش او را درنمی یافت به بیابان افکنده می شد، در حالی که مستحقّ مذمّت بود.
1 - یونس(ع) پس از رهایی از شکم ماهی، از نعمت و لطف ویژه الهی برخوردار گشت.
لولا أن تدرکه نعمة من ربّه
2 - نعمت و لطف ویژه خداوند به یونس(ع)، مانع گرفتار شدن او به بیابان خشک و بی آب و گیاه شد.
لولا أن تدرکه نعمة من ربّه لنبذ بالعراء
3 - نعمت و لطف خداوند به یونس(ع)، موجب مذمت نشدن او گردید.
لولا أن تدرکه نعمة من ربّه لنبذ بالعراء و هو مذموم
4 - هشدار خداوند به پیامبر(ص)، از گرفتار شدن به مجازات ترک اولی، همچون یونس(ع)
و لاتکن کصاحب الحوت ... لنبذ بالعراء و هو مذموم
این که خداوند به پیامبر(ص) هشدار داد که مانند یونس مباش; اشاره به ترک اولی و مجازات آن دارد که یونس(ع) گرفتار آن شده بود.
بیابان
نجات از گرفتاری در بیابان 2
ترک اولی
کیفر ترک اولی 4
خدا
آثار لطف خدا 2، 3; آثار نعمتهای خدا 2، 3; هشدارهای خدا 4
لطف خدا
مشمولان لطف خدا 1
ماهی
نجات از شکم ماهی 1
محمد(ص)
هشدار به محمد(ص) 4
نعمت
مشمولان نعمت 1
یونس(ع)
ترک اولای یونس(ع) 4; فضایل یونس(ع) 1، 2، 3; قصه یونس(ع) 1، 2، 3; کیفر یونس(ع) 4; منشأ نجات یونس(ع) 2; موانع سرزنش یونس(ع)3; نجات یونس(ع) 1; نعمتهای یونس(ع) 2، 3