ذَلِکَ جَزَاء أَعْدَاء اللَّهِ النَّارُ لَهُمْ فِیهَا دَارُ الْخُلْد جَزَاء بمَا کَانُوا بآیَاتِنَا یَجْحَدُونَ

این است کیفر دشمنان خدا همان آتش که برای آنان در آن خانه همیشگی است، سزایی است در برابر این که آیات ما را انکار می کردند.

 

1 - آتش دوزخ، کیفر و سزای دشمنان خدا است.

 

ذلک جزاء أعداء اللّه النار

 

2 - مخالفت با قرآن و پیام وحی، دشمنی با خدا است.

 

قال الذین کفروا لاتسمعوا لهـذا القرءان ... ذلک جزاء أعداء اللّه النار

 

3 - آتش دوزخ همیشگی است و دشمنان خدا در آن جاودانه اند.

 

ذلک جزاء أعداء اللّه النار لهم فیها دار الخلد

 

4 - آتش دوزخ، دوزخیان را فراگرفته و از هر سو آنان را احاطه خواهد کرد.

 

لهم فیها دار الخلد

مطلب بالا از کلمه «فیها» که ظرفیت را افاده کرده و نوعی احاطه را می رساند و نیز از کلمه «دار» قابل برداشت است.

 

5 - انکار آیات الهی، از سر عناد و حق ستیزی، در پی دارنده آتش همیشگی دوزخ

 

لهم فیها دار الخلد بما کانوا بأیـتنا یجحدون

 

6 - آشکار بودن حقانیت قرآن، برای کافران مکه

 

کانوا بأیـتنا یجحدون

واژه «جحد» در مواردی به کار می رود که حقانیت چیزی معلوم باشد و در عین حال مورد انکار قرار گیرد.

 

7 - انکار قرآن، با وجود درک حقانیت آن دشمنی با خدا است.

 

ذلک جزاء أعداء اللّه ... جزاء بما کانوا بأیـتنا یجحدون

 

8 - قرآن، از آیات الهی است.

 

کانوا بأیـتنا یجحدون

مصداق مورد نظر برای «آیاتنا» ـ به قرینه آیه 26 ـ قرآن است.

 

9 - انکار و برخورد عنادآمیز با قرآن و پیامبر(ص)، شیوه مستمر کافران مکه

 

کانوا بأیـتنا یجحدون

فعل «کان» هرگاه بر مضارع داخل شود افاده استمرار می کند.

 

10 - جاودانگی عذاب کافران، متناسب با نوع عملکرد آنان است.

 

لهم فیها دار الخلد جزاء بما کانوا بأیـتنا یجحدون

«باء» در «بما کانوا» برای مقابله است; یعنی، جاودانگی کافران در دوزخ، در برابر شیوه مستمر آنان در عناد و لجاجت با پیامبر(ص) و آیات الهی است.

 

11 - تناسب عذاب های الهی، با گناهان و عملکرد آدمیان

 

لهم فیها دار الخلد جزاء بما کانوا بأیـتنا یجحدون

گفتنی است که در آیه شریفه در برابر انکار مستمر آیات الهی، عذاب مستمر و همیشگی قرار داده شده است. با الغای خصوصیت از مورد، مطلب بالا قابل برداشت است.

آیات خدا:

کیفر تکذیب آیات خدا 5

جهنم:

احاطه آتش جهنم 4; جاودانان در جهنم 3; جاودانگی آتش جهنم 3; عوامل جاودانگی در جهنم 5; ویژگیهای آتش جهنم 3، 4

جهنمیان: 1

حق:

کیفر حق ستیزی 5

خدا:

دشمنان خدا در جهنم 1، 3; دشمنی با خدا 2، 7; کیفر دشمنان خدا 1

قرآن:

آثار مخالفت با قرآن 2; تکذیب قرآن 7، 9; حقانیت قرآن 7; دشمنی با قرآن 9; قرآن از آیات خدا 8; وضوح حقانیت قرآن 6

کافران:

جاودانگی عذاب کافران 10

کافران مکه:

دشمنی کافران مکه 9; روش برخورد کافران مکه 9; کافران مکه و قرآن 6

کیفر:

تناسب کیفر با گناه 11; هماهنگی کیفر با عمل 10

لجاجت:

آثار لجاجت 5

محمد(ص):

تکذیب محمد(ص) 9; دشمنی با محمد(ص) 9

نظام کیفری: 11