یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَلَا یَغُرَّنَّکُم باللَّهِ الْغَرُورُ

ای مردم! یقیناً وعده خداوند حقّ است پس مبادا این زندگی دنیا شما را فریب دهد و مبادا [شیطان ]فریبکار شما را به خدا مغرور کند.

 

1 - همه مردم از هر قشری، مخاطبان قرآن اند.

 

یـأیّها الناس اذکروا نعمت اللّه ... یـأیّها الناس

برداشت یاد شده از معنای لغوی «ناس» (مردم) و نیز تکرار آن در قسمت آغازین سوره، به دست می آید.

 

2 - وعده های خدا، حق و تخلف ناپذیر است.

 

إنّ وعد اللّه حقّ

 

3 - هشدار خداوند از فریفته شدن به زندگی دنیایی و زرق و برق آن

 

فلاتغرنّکم الحیوة الدنیا

 

4 - دنیا، زمینه فریب و لغزشگاه انسان

 

فلاتغرنّکم الحیوة الدنیا

 

5 - تکذیب پیامبران و انکار وعده های الهی، ناشی از دنیاطلبی و فریفتگی به زرق و برق آن است.

 

و إن یکذّبوک ... إنّ وعد اللّه حقّ فلاتغرنّکم الحیوة الدنیا

از تفریع «فلاتغرنّکم الحیاة الدنیا» بر جملات پیشین، برداشت یاد شده به دست می آید.

 

6 - هشدار خداوند از فریب خوردن به وسیله عوامل اغواگر (همچون شیطان) درباره خدا و لطف و بخشش او

 

و لایغرنّکم باللّه الغرور

«باء» در «باللّه» برای ملابست است که بر سر مضاف مقدر (مانند «بشأن اللّه») وارد شده است و مراد از «الغرور» ـ به قرینه آیه بعد ـ شیطان می باشد. طبق نظر مفسران، مقصود از فریب خوردن درباره خدا، می تواند این باشد که شیطان انسان را به عفو و بخشش خداوند مغرور می سازد و او را به تکرار گناه، روی آوردن به متاع های دنیا و غفلت از آخرت سوق می دهد.

 

7 - شیطان، موجودی بسیار فریبکار

 

و لایغرنّکم باللّه الغرور

«غرور» صیغیه مبالغه و به معنای بسیار فریبکار است و به قرینه آیه بعد مقصود از آن شیطان می باشد.

 

8 - دین و معارف الهی، در معرض کج فهمی و تحریف معنوی با توطئه فریبکاران

 

و لایغرنّکم باللّه الغرور

برداشت یاد شده، به خاطر این نکته است که فریب خوردن انسان به وسیله فریبکاران درباره خداوند و دین او، می تواند با تحریف معارف الهی و معرفی نادرست آن صورت پذیرد.

انبیا

عوامل تکذیب انبیا 5

انسان

لغزشگاه انسان 4

خدا

حتمیت وعده های خدا 2; حقانیت وعده های خدا2; لطف خدا 6; هشدارهای خدا 3، 6

دنیا

نقش دنیا 4

دنیاطلبی

آثار دنیاطلبی 5; اهمیت ترک دنیاطلبی 3

دین

آسیب شناسی دینی 8; خطر بدفهمی دین 8; خطر تحریف دین 8

شیطان

اغواگری شیطان 6، 7; نقش شیطان 7

قرآن

عمومیت قرآن 1; مخاطبان قرآن 1

گمراهی

زمینه گمراهی 4

مکاران

نقش مکاران 8