تفسیر آیات قرآن کریم- سوره غافر – آیه 13 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

هُوَ الَّذی یُرِیکُمْ آیَاتِهِ وَیُنَزِّلُ لَکُم مِّنَ السَّمَاء رِزْقًا وَمَا یَتَذَکَّرُ إِلَّا مَن یُنِیبُ

 

او است که آیاتش را به شما می نمایاند و از آسمان برای شما عطایی (بارانی) نازل می کند و متذکّر نمی شود مگر کسی که [به خدا] بازمی گردد.

 

1 - خداوند آیات و نشانه های خود را پیوسته به انسان ها نشان می دهد.

 

هو الذی یریکم ءایـته

فعل مضارع «یریکم» بر استمرار دلالت دارد.

 

2 - آیات و نشانه های خداوند، متعدد و گوناگون است.

 

ءایـته

 

3 - قابل شناخت بودن خداوند و اوصاف او، از راه مشاهده آیات و نشانه های الهی در جهان

 

هو الذی یریکم ءایـته

 

4 - اتمام حجت خداوند بر انسان ها، از راه ارائه آیات و نشانه هایش بر حقانیت خود

 

هو الذی یریکم ءایـته

یادآوری آیات و نشانه های ارائه شده از سوی خداوند به بشر ـ پس از ذکر عذاب شدن کافران و منکران ـ می تواند به منظور اتمام حجت باشد.

 

5 - خداوند به طور پیوسته، نازل کننده رزق انسان ها (باران) از آسمان است.

 

و ینزّل لکم من السّماء رزقًا

 

6 - نزول باران، در جهت منافع انسان ها است.

 

و ینزّل لکم من السماء رزقًا

 

7 - نزول مدام رزق (باران) از آسمان، از آیات و نشانه های روشن خداوند

 

هو الذی یریکم ءایـته و ینزّل لکم من السّماء رزقًا

یادآوری نزول باران از سوی خداوند ـ پس از یادآوری ارائه آیات الهی به بشر ـ از باب ذکر خاص پس از عام و بیانگر مصداق روشن آن آیات است.

 

8 - تنها کسانی که با توبه و اخلاص به سوی خدا روی می آورند، شایسته درس آموختن و هوشیار شدن از آیات الهی اند.

 

هو الذی یریکم ءایـته ... و ما یتذکّر إلاّ من ینیب

«إنابة» (مصدر «ینیب») به معنای رجوع است و انابه به درگاه خداوند، به معنای بازگشت به او با توبه و اخلاص است (بر گرفته از مفردات راغب).

 

9 - حالت انابه و خداخواهی، زمینه ساز درک آیات الهی و تأثیرپذیری از آنها است.

 

و ما یتذکّر إلاّ من ینیب

 

10 - درس آموزی و هوشیاری، فلسفه ارائه آیات الهی از سوی خداوند

 

هو الذی یریکم ءایـته ... و ما یتذکّر إلاّ من ینیب

آسمان:

نقش آسمان 5، 7

آیات خدا:

آیات آفاقی 7; ارائه آیات خدا 1; تنوع آیات خدا 2; زمینه استفاده از آیات خدا 9; زمینه فهم آیات خدا 9; عبرت از آیات خدا 10; عوامل عبرت از آیات خدا 8; فلسفه ارائه آیات خدا 10; نقش آیات خدا 3، 4

اخلاص:

آثار اخلاص 8

انابه:

آثار انابه 9

انسان:

اتمام حجت بر انسان 4; منافع انسان 6

باران:

باران از آیات خدا 7; تداوم بارش باران 7; فواید باران 6

بازگشت به خدا: 8

تنبه:

عوامل تنبه 8

توبه:

آثار توبه 8

جهان بینی:

جهان بینی توحیدی 4

خدا:

اتمام حجت خدا 4; افعال خدا 1، 5، 7، 10; دلایل حقانیت خدا 4; رازقیت خدا 5; راههای خدا شناسی 3

روزی:

روزی از آیات خدا 7; منشأ روزی 5

شناخت:

ابزار شناخت 3

عبرت:

عوامل عبرت 10