وَکَأَیِّن مِّن قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدیدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّکْرً

و چه بسیار قریه هایی که از فرمان پروردگارشان و رسولان او سرپیچی کردند، پس ما سخت به حسابشان رسیدیم و آنها را به عذابی ناشناخته (عذاب استیصال) معذّب ساختیم.

 

1 - بسیاری از مردم آبادی ها و شهرها در طول تاریخ، از فرمان های خداوند و رسولان او، سرباز زدند.

 

و کأیّن من قریة عتت عن أمر ربّها

 

2 - آبادی ها و شهرهای بسیاری، در جوامع بشری از وجود وحی و پیامبران الهی، برخوردار بودند.

 

و کأیّن من قریة عتت عن أمر ربّها و رسله

 

3 - پیامبران، دارای دستورات مستقل و جدا از فرمان های خداوند از راه وحی

 

أمر ربّها و رسله

تصریح به فرمان رسولان، در کنار فرمان خداوند، می تواند اشاره به مطلب یاد شده باشد.

 

4 - لزوم اطاعت و فرمانبری، از فرمان های پیامبران

 

عتت عن أمر ربّها و رسله

 

5 - جوامعی که از فرمان های خدا و رسولان او، سرپیچی کردند، مورد محاسبه سخت الهی و عذاب ناشناخته و ناخوشایند (عذاب استیصال) قرار گرفتند.

 

فحاسبنها حسابًا شدیدًا و عذّبنها عذابًا نکرًا

«نکر» (مرادف «منکر») به معنای شیء ناخوشایند و ناشناخته است.

 

6 - سرپیچی از فرمان های خدا و پیامبران، در پی دارنده محاسبه سخت الهی و عذاب ناخوشایند و ناشناخته (عذاب استیصال)

 

عتت عن أمر ربّها و رسله فحاسبنها حسابًا شدیدًا و عذّبنها عذابًا نکرًا

اطاعت

اهمیت اطاعت از انبیا 4

امتها

عصیان امتها ی پیشین 1; وحی در امتها امتهای پیشین 2

انبیا

انبیا ی امتهای پیشین 2; تاریخ انبیا 2; تعالیم انبیا 3

جامعه

حسابرسی جوامع عصیانگر 5; عذاب جوامع عصیانگر 5

حسابرسی

حسابرسی سخت 6

خدا

اوامر خدا 3

عذاب

عذاب استیصال 5; مراتب عذاب 5، 6; موجبات عذاب استیصال 6

عصیان

آثار عصیان از انبیا 6; آثار عصیان از خدا 6; عصیان از انبیا 1، 5; عصیان از خدا 1، 5

عصیانگران

حسابرسی عصیانگران 6

وحی

تاریخ وحی 2; نقش وحی 3