وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّی لَکُنتُ مِنَ الْمُحْضَرِینَ
و اگر نبود نعمت [توفیق] پروردگارم حتماً از احضارشدگان [در عذاب] بودم.
1 - بهشتیان، رهایی خود از پیامدهای هلاکت بار هم نشینی با کافران دوزخی را، مدیون لطف خدا و به توفیق او می دانند.
و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین
2 - توفیق نجات از پیامدهای هلاکت بار معاشرت با افراد فاسد و منحرف، نعمت و لطف الهی است.
و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین
3 - رهایی انسان از جبر محیط اجتماعی و نیز از پیامدهای سوء معاشرت با افراد فاسد و منحرف جامعه، در سایه ایمان به خدا و لطف و عنایت او، امری ممکن است.
و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین
4 - انسان ها در جامعه فاسد و محیط منحرف، بدون ایمان به خدا و لطف او، در معرض انحراف و هلاکت اند.
و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین
5 - ربوبیت الهی، مقتضی توفیق دادن و نعمت بخشیدن به بندگان مخلَص خود
عباد اللّه المخلصین ... و لولا نعمة ربّی
انسان
لغزشگاه انسان 4
ایمان
آثار ایمان به خدا 3، 4
بدان
آثار همنشینی با بدان 2
بهشتیان
منشأ نجات بهشتیان 1
جامعه
آثار جامعه فاسد 4
خدا
آثار ربوبیت خدا 5; آثار لطف خدا 1، 2، 3، 4; نعمتهای خدا 2
کافران
آثار همنشینی با کافران 1
گمراهان
آثار همنشینی با گمراهان 3
گمراهی
منشأ نجات از گمراهی 2
محیط
آثار محیط اجتماعی 4; نجات از جبر محیط اجتماعی 3
مخلصین
زمینه توفیق مخلصین 5; زمینه نعمتهای مخلصین 5
هلاکت
زمینه هلاکت 4