-
نزول آیه (مکی)
-
شنبه ۴ خرداد ۱۳۹۸
إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً وَمَا کَانَ أَکْثَرُهُم مُّؤْمِنِینَ
بی شک در این [حادثه] نشانه ای [بزرگ] وجود دارد، و بیشتر آنان مؤمن نبودند.
1 - سرگذشت موسی و فرعونیان، آیتی بزرگ، شایان تفکر و عبرت آموز
إنّ فی ذلک لأیة
«ذلک» اشاره به ماجرای میان موسی(ع) و فرعون دارد. «آیة» نیز در این جا معادل «عبرة» و نکره آمدن آن برای تفخیم است. بنابراین جمله «إنّ فی ذلک لأیة»; یعنی، به راستی در این ماجرا عبرتی بزرگ وجود دارد.
2 - ماجرای میان موسی(ع) و فرعونیان، نمودی از سنت مستمر الهی در یاری حق و سرکوب باطل
إنّ فی ذلک لأیة
چنان که گفته شد «آیة» به معنای عبرت است و عبرت بودن ماجرای موسی و فرعونیان، در صورتی است که تکرار نظایر آن همواره ممکن باشد.
3 - تاریخ، منبعی برای درس آموختن و عبرت گرفتن
إنّ فی ذلک لأیة
4 - اکثریت فرعونیان (قبطیان)، حق ناپذیر و مصمم بر کفر
و ما کان أکثرهم مؤمنین
5 - وجود اقلیتی مؤمن در میان قبطیان
و ما کان أکثرهم مؤمنین
6 - انتقام الهی از فرعونیان، هشداری جدّی به همه کفرپیشگان حق ستیز است.
إنّ فی ذلک لأیة و ما کان أکثرهم مؤمنین
با توجه به لحن تهدید آمیز این آیه و بیان این که علت انتقام گرفتن خداوند از فرعونیان، این بود که بیشتر آنان از پذیرفتن ایمان امتناع ورزیدند، برداشت یاد شده به دست می آید.
7 - اصرار اکثریت افراد جامعه بر کفر و حق ستیزی، زمینه نزول عذاب الهی
إنّ فی ذلک لأیة و ما کان أکثرهم مؤمنین
8 - رسوخ روحیه حق ناپذیری، در بیشتر کفرپیشگان صدراسلام
و ما کان أکثرهم مؤمنین
گرچه ضمیر «هم» در «أکثرهم» به فرعون و قوم وی (قبطیان) بازمی گردد; اما در عین حال تعریض به مشرکان صدراسلام نیز دارد.
اکثریت
آثار حق ستیزی اکثریت 7; آثار کفر اکثریت 7
باطل
نابودی باطل 2
تاریخ
عبرت از تاریخ 3; فواید تاریخ 3
تفکر
تفکر در قصه فرعونیان 1; تفکر در قصه موسی(ع) 1
حق
آثار اصرار بر حق ستیزی 7; امداد به حق 2; هشدار به حق ستیزان 6
خدا
سنتهای خدا 2
سنتهای خدا
سنت امداد 2
شناخت
منابع شناخت 3
عبرت
عوامل عبرت 1، 3
عذاب
زمینه عذاب 7
فرعونیان
اصرار بر کفر فرعونیان 4; ایمان اقلیت فرعونیان 5; حق ناپذیری اکثریت فرعونیان 4; عبرت از قصه فرعونیان 1; کفر اکثریت فرعونیان 4; هلاکت فرعونیان 6
کافران
اکثریت کافران صدراسلام 8; حق ناپذیری کافران صدراسلام 8; هشدار به کافران 6
کفر
آثار اصرار بر کفر 7
موسی(ع)
عبرت از قصه موسی(ع) 1; قصه موسی(ع) 2; قصه موسی(ع) از آیات خدا 1