-
نزول آیه (مکی)
-
یکشنبه ۵ خرداد ۱۳۹۸
وَوُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَهُوَ أَعْلَمُ بمَا یَفْعَلُونَ
و به هر کس آنچه کرده است به طور کامل داده می شود، و او به آنچه انجام می دهند داناتر است.
1 - هرکس جزای اعمال خویش را در قیامت به طور کامل و بی کم و کاست، دریافت خواهد کرد.
و وفّیت کلّ نفس ما عملت
«توفیة» (مصدر «وفّیت») به معنای دادن کامل و بی کم و کاست چیزی است.
2 - تناسب و مطابقت کامل کیفر و پاداش الهی، با رفتار و کردار بندگان
و وفّیت کلّ نفس ما عملت
حذف مضاف در «ماعملت» ـ که در اصل «جزاء ماعملت» است ـ می تواند گویای این نکته باشد که جزای الهی، آن چنان با رفتار بندگان تناسب و مطابقت دارد که گویا، آنچه داده می شود خود عمل است نه جزای آن.
3 - پاداش و کیفر مطابق و متناسب با رفتار، پاداش و کیفری است عادلانه و به حق.
و هم لایظلمون . و وفّیت کلّ نفس ما عملت
برداشت یاد شده از آن جا است که آیه شریفه، به منزله بیان برای جمله «و هم لایظلمون» می باشد; یعنی، ظلم نشدن در حق بندگان به این خاطر است که هر کسی مطابق آنچه انجام داده، جزا خواهد دید.
4 - تمامی رفتار و کردار انسان، دارای کیفر و پاداش بوده و او در برابر آن مسؤول است.
و وفّیت کلّ نفس ما عملت
5 - عمل و رفتار انسان، مبنای داوری خداوند و ملاک جزای او در قیامت است.
و وفّیت کلّ نفس ما عملت
6 - ندادن جزای کامل عمل، ظلم است.
و هم لایظلمون . و وفّیت کلّ نفس
7 - همه رفتارهای آدمی، تحت قلمرو علم کامل خداوند قرار دارد.
و هو أعلم بما یفعلون
8 - خداوند، داناترین آگاهان به رفتارهای آدمی است.
و هو أعلم بما یفعلون
9 - علم برتر و همه جانبه خداوند، پشتوانه داوری و جزای عادلانه او است.
و قضی بینهم بالحقّ و هم لایظلمون ... و هو أعلم بما یفعلون
انسان:
عمل انسان 7، 8; مسؤولیت انسان 4
پاداش:
تناسب پاداش با عمل 2، 3; عدالت در پاداش 2، 3; عدالت در پاداش اخروی 1; ملاک پاداش اخروی 5
خدا:
آثار وسعت علم خدا 9; اختصاصات خدا 8; عدالت خدا 2; عدالت در پاداشهای خدا 9; قضاوت خدا 9; ملاک قضاوت خدا 5; وسعت علم خدا 7، 8
ظلم:
موارد ظلم 6
عمل:
آثار عمل 5; اجتناب از پاداش عمل 6; پاداش عمل 4; کیفر عمل 4; مسؤول عمل 4
قیامت:
ویژگیهای قیامت 1
کیفر:
تناسب کیفر با گناه 2، 3; عدالت در کیفر 2، 3; عدالت در کیفر اخروی 1; ملاک کیفر اخروی 5
نظام جزایی: 1، 2
نظام کیفری: 2، 3