لِیَکْفُرُوا بمَا آتَیْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ

تا سرانجام آنچه را [از رحمت] به آنان داده ایم کفران کنند، پس بهره برگیرید که به زودی خواهید دانست [سرانجام کفران چیست].

 

1 - پیدایش روحیه کفران و ناسپاسی در برابر نعمت های الهی، پیامد شرک است.

 

یشرکون . لیکفروا بما ءاتینـهم

لام در «لیکفروا» لام عاقبت است.

 

2 - بازگشت رهیدگان از ناملایمات به شرک ربوبی، کفران نعمت های خداوند است.

 

بربّهم یشرکون . لیکفروا بما ءاتینـهم

به قرینه «ما آتیناهم» مراد از «لیکفروا» کفران نعمت است.

 

3 - فرجام مشرکان، ناگوار است.

 

بربّهم یشرکون ... فسوف تعلمون

 

4 - امکانات موجود در دست مشرکان، نعمت های خدادادی است.

 

بربّهم یشرکون ... بما ءاتینـهم

 

5 - هدف رهیدگان از ناگواری ها، از گرایش به شرک، انکار خدایی بودن نجات شان است.

 

إذا مسّ الناس ضرّ ... ثمّ إذا أذاقهم منه رحمة ... یشرکون . لیکفروا

«لام» در «لیکفروا» لامِ عاقبت است و مفید این نکته است که آنان، مشرک شدند تا سرانجام کفران نعمت کنند.

 

6 - مشرکان ناسپاس، مورد غضب خداوندند.

 

ثمّ إذا أذاقهم منه رحمة ... بربّهم یشرکون ... فتمتّعوا فسوف تعلمون

التفات از غیبت به خطاب احتمال دارد به جهت یاد شده باشد.

 

7 - تمامی انسان ها، حتّی مشرکان ناسپاس از رحمت خداوند، برخوردارند.

 

إذا أذاقهم منه رحمة ... لیکفروا بما ءاتینـهم

 

8 - نجات انسان ها از تنگناها و ناملایمات، از نعمت های الهی است.

 

ثمّ إذا أذاقهم منه رحمة ... لیکفروا بما ءاتینـهم

 

9 - مشرکان، به رغم کفران نعمت های الهی، از آن نعمت ها، برخوردار می شوند و مهلت زندگی می یابند.

 

فتمتّعوا فسوف تعلمون

 

10 - مشرکان ناسپاس ، از سزای ناسپاسی شان، مطّلع خواهند شد.

 

بربّهم یشرکون ... فسوف تعلمون

 

11 - مشرکان، مورد تهدید سخت خداوندند.

 

فتمتّعوا فسوف تعلمون

امر «فتمتّعوا» به قرینه «فسوف تعلمون» و نیز توصیف آنان به روی آوردن به شرک، پس از نیل به رفاه، برای توبیخ است.

 

12 - زندگی دنیوی انسان ها، آمیزه ای از ناملایمات و برخورداری از نعمت ها است.

 

إذا مسّ الناس ضرّ ... ثمّ إذا أذاقهم منه رحمة ... فتمتّعوا

خدا

تهدیدهای خدا 11; عمومیت رحمت خدا 7; نعمتهای خدا 4، 8

رحمت

مشمولان رحمت 7

زندگی

رفاه در زندگی دنیوی 12; سختی در زندگی دنیوی 12

سختی

نجات از سختی 8

شرک

آثار شرک 1

کافران

مهلت به کافران 9

کفران

زمینه کفران نعمت 1; کفران نعمت 2; کیفر کفران نعمت 10

مشرکان

تهدید مشرکان 11; علم مشرکان 10; فرجام مشرکان 3; کفران مشرکان 9، 10; مغضوبیت مشرکان 6; منشأ امکانات مادی مشرکان 4; نعمتهای مشرکان 9

مغضوبان خدا 6

نجات

منشأ نجات 5

نجات یافتگان

شرک نجات یافتگان از سختی 2; فلسفه شرک نجات یافتگان از سختی 5