وَیَقُولُ الَّذینَ کَفَرُواْ لَوْلآ أُنزلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِّن رَّبِّهِ إِنَّمَا أَنتَ مُنذرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ

و کسانی که کافر شدند می گویند: «چرا از ناحیه پروردگارش نشانه ای (معجزه ای) بر او فرو فرستاده نشد. تو فقط اخطار کننده ای و برای هر گروهی هدایتگری هست.»

 

1ـ کفرپیشگان عصر بعثت ، مدعیِ نبود معجزه و آیتی بر حقانیّت رسالت پیامبر(ص)

و یقول الذین کفروا لولا أُنزل علیه ءایة من ربه

 

2ـ کافران هماره خواستار معجزه ای جز قرآن برای باور به حقانیّت رسالت پیامبر(ص)

یقول الذین کفروا لولا أُنزل علیه ءایة من ربه

به کارگیری فعل مضارع (یقول) به جای فعل ماضی (قال) برای رساندن این معناست که کافران سخن مذکور را نه تنها در گذشته مدعی شده اند که در آینده نیز خواهند گفت و بر آن اصرار خواهند ورزید.

 

3ـ تبلیغات سوء کفرپیشگان و جوسازیهای آنان علیه پیامبر(ص)

لولا أُنزل علیه ءایة من ربه

 

4ـ خداوند سامان بخش امر رسالت پیامبر و تدبیرکننده امور او

لولا أُنزل علیه ءایة من ربه

از اینکه کافران درخواست نزول معجزه را با قید «من ربه» آورده اند این نکته به دست می آید که پیامبر(ص) به آنان یادآور شده بود که خداوند پروردگار اوست و امور وی را تدبیر می کند و امر رسالتش را سامان می دهد.

 

5ـ ارائه معجزه کار خداوند و در گرو خواست اوست.

لولا أُنزل علیه ءایة من ربه

برداشت فوق، احتمال دیگری برای آمدن قید «من ربه» در کلام کافران می باشد. گویا آنان از پیامبر(ص) معجزه می خواستند و آن حضرت امر را به خداوند موکول می کرد. از این رو آنان می گفتند: چرا از ناحیه پروردگارش ـ همان گونه که مدعی است ـ معجزه ای به او فرستاده نمی شود؟

 

6ـ وظیفه پیامبر(ص) هشدار دادن مردم به عذابهای الهی و راهنمایی آنان به طریق درست است.

إنما أنت منذر

 

7ـ ارائه معجزه درخواستی کفرپیشگان خارج از مسؤولیت پیامبر(ص) بود.

لولا أُنزل علیه ءایة من ربه إنما أنت منذر

جمله «إنما أنت منذر» حاکی از حصر است و حصر در آن اضافی و در قیاس با ارائه معجزه است. بنابراین آن جمله حاوی دو معناست: 1ـ تو انذار دهنده ای ; 2ـ ارائه معجزه کار تو نیست.

 

8ـ همه امتها از هدایت گری که آنان را به راه درست راهنما باشد ، برخوردارند.

و لکل قوم هاد

 

9ـ بهره مند ساختن امتها از هدایت گر از سنتهای خداوند است.

و لکل قوم هاد

 

10ـ «عن أبی جعفر(ع) فی قول الله عزوجل: «إنما أنت منذر و لکل قوم هاد» فقال: رسول الله(ص) المنذر و لکل زمان منّا هاد یهدیهم إلی ما جاء به نبی الله(ص) ثم الهداة من بعده علیّ ثم الأوصیاء واحد بعد واحد ;(1)

از امام باقر(ع) درباره سخن خدای عزوجل: «إنما أنت منذر و لکل قوم هاد» روایت شده است که فرمود: «منذر» رسول خدا(ص) است و برای هر زمانی هدایت کننده ای از ماست که مردم را به سوی آنچه پیغمبر خدا آورده است هدایت می کند و هدایت کنندگان بعد از رسول خدا، علی(ع) و سپس اوصیای او یکی بعد از دیگری هستند».

ائمه(ع):

هدایتگری ائمه(ع) 10

امام علی(ع):

هدایتگری امام علی(ع) 10

امتها:

هدایتگران امتها 8، 9، 10

خدا:

افعال خدا 5; تدبیر خدا 4; سنتهای خدا 9; مشیت خدا 5

روایت: 10

سنتهای خدا:

سنت هدایت 9

عذاب:

انذار از عذاب 6

کافران:

ادعای کافران صدراسلام 1; جوسازی کافران 3; خواسته های کافران صدراسلام 2، 7; کافران صدراسلام و محمد(ص) 1، 2، 3; کافران صدراسلام و معجزه 1

محمد(ص):

انذارهای محمد(ص) 6، 10; جوسازی علیه محمد(ص) 3; محدوده مسؤولیت محمد(ص) 6، 7; مدبر محمد(ص) 4; مکذبان حقانیت محمد(ص) 1; هدایتگری محمد(ص) 6

مردم:

هدایت مردم 6

معجزه:

معجزه اقتراحی 2، 7; منشأ معجزه 5

 

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 1، ص 191، ح 2 ; نورالثقلین، ج 2، ص 483، ح 21.