ذَرْهُمْ یَأْکُلُواْ وَیَتَمَتَّعُواْ وَیُلْهِهِمُ الأَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ

رهایشان کن تا بخورند و کامرانی کنند و آرزوها سرگرمشان سازد; پس زود باشد که بدانند.

 

1- پیامبر(ص)، به هنگام مواجهه با حق ناپذیری کافران مکه، مأمور به رها کردن آنان به حال خود و ترک محاجه با آنها شد.

 

ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا

 

2- پیامبر(ص) برای هدایت کافران، تلاش وسیعی داشت.

 

ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا

اینکه خداوند، به پیامبر(ص) دستور می دهد که «آنان را به حال خود رها کن» حکایت از آن دارد که آن حضرت، تلاش گسترده و وسیعی برای نجات آنان از کفر انجام داده بود.

 

3- برای کسانی که حق گریز و هدایت ناپذیرند، نباید دل سوزاند و سرمایه گذاری کرد.

 

ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا

 

4- تمامی همّ و تلاش کافرانِ هدایت ناپذیر صدراسلام، خوردن و بهره وری از تمتعات و لذتهای مادی بود.

 

ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا

 

5- خوردن، لذت بردن و برخوردار شدن از متاعها و لذتهای دنیوی و غوطه ور شدن در آرزوهای واهی، هدف و مقصد اعلای کافران است.

 

ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا و یلههم الأمل

 

6- غوطه وری در تمتعات و لذتهای مادی، مانع تسلیم شدن در برابر حقایق دینی

 

ربما یودّ الذین کفروا لو کانوا مسلمین. ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا

فراز «ذرهم یأکلوا و یتمتعوا و ...» ـ که درصدد بیان حالات کفار است ـ می تواند به منزله تعلیل و جوابی باشد برای اینکه: چرا آنان اسلام نمی آورند و سرانجام نادم و پشیمان می شوند؟

 

7- زندگی بدون تن دادن به تعالیم دین، سرگرمی و تباهی عمر است.

 

ذرهم ... و یلههم الأمل

«لهو» در لغت به معنای چیزی است که انسان را مشغول می کند و از مراد و مقصودش باز می دارد. بنابراین کسی که از هدفش باز بماند، عمر خود را تباه کرده است.

 

8- متمرکز کردن تمامی همّ و تلاش بر بهره وری هر چه بیشتر از تمتعات و لذتهای دنیوی و دل بستن به آرزوهای واهی، امری ناپسند و محکوم است.

 

ذرهم یأکلوا و یتمتّعوا و یلههم

آیه، تعریض است به اینکه: کافرانِ هدایت ناپذیر، تمام همّشان تمتعات دنیوی است; لذا باید آنان را به حال خود رها کرد و این حاکی از ناخرسندی خداوند از آنهاست.

 

9- کافرانِ هدایت ناپذیر صدراسلام، سرگرم آرزوهای واهی بودند.

 

ذرهم ... و یلههم الأمل

 

10- سرگرم شدن به آرزوهای واهی، مانع هدایت پذیری و تسلیم شدن در برابر حق است.

 

ربما یودّ الذین کفروا لو کانوا مسلمین . ذرهم ... و یلههم الأمل

 

11- اِخبار خداوند به آشکار شدن حقانیت اسلام، برای کافران صدراسلام در آینده

 

ربما یودّ الذین کفروا ... فسوف یعلمون

برداشت فوق، مبتنی بر این است که مفعول و متعلق علم در «یعلمون» حقانیت اسلام باشد که مورد انکار آنان بود.

 

12- گرفتار شدن به سرنوشت شوم، تهدید خداوند به کافرانِ هدایت ناپذیر

 

ذرهم ... فسوف یعلمون

براشت فوق، بنابراین احتمال است که مفعولٌ به و متعلق علم در «یعلمون» عاقبت امر و سرنوشت آنان باشد.

 

13- سرانجام تداوم کفر و غوطه وری در لذتهای دنیا، پشیمانی است.

 

ربما یودّ الذین کفروا لو کانوا مسلمین. ذرهم یأکلوا ... فسوف یعلمون

 

14- اخطار و هشدار به سرنوشت شوم کافرانِ دنیاطلب، روشی برای بازداشتن از کفر و دنیاطلبی

 

ربما یودّ الذین کفروا ... ذرهم یأکلوا و ... فسوف یعلمون

آرزو

آثار آرزوی باطل 10; آرزوی ناپسند 8

اسلام

ظهور حقانیت اسلام 11

انذار

آثار انذار 14؛ انذار از فرجام شوم 12، 14

پشیمانی

عوامل پشیمانی 13

حق

بی مهری با حق ناپذیران 3; موانع حق پذیری 6، 10

خدا

انذارهای خدا 12

دنیاطلبان

فرجام شوم دنیاطلبان 14

دنیاطلبی

آثار دنیاطلبی 6; روش مبارزه با دنیاطلبی 14 ; ناپسندی دنیاطلبی 8

دین

آسیب شناسی دینی 6; اهمیت دین 7

زندگی

زندگی ناپسند 7

علایق

عوامل علاقه به لذایذ مادی 13; فرجام علاقه به لذایذ مادی 13; ناپسندی علاقه به لذایذ مادی 8

عمر

موارد تباهی عمر 7

عمل

عمل ناپسند 8

قرآن

پیشگوییهای قرآن 11

کافران

آرزوی باطل کافران 5; آرزوی باطل کافران صدراسلام 9; انذار کافران 12; اهداف کافران 5; تلاش کافران صدراسلام 4; دنیاطلبی کافران 5; دنیاطلبی کافران صدراسلام 4; سرگرمی کافران صدراسلام 9; فرجام شوم کافران 12، 14; کافران و حقانیت اسلام 11; لذایذ مادی کافران 5; لذایذ مادی کافران صدراسلام 4

کافران مکه

ترک احتجاج با کافران مکه 1; حق ناپذیری کافران مکه 1

کفر

روش مبارزه با کفر 14; فرجام اصرار بر کفر 13

محمد(ص)

تلاش محمد(ص) 2; محمد(ص) و هدایت کافران 2; مسؤولیت محمد(ص) 1; هدایتگری محمد(ص) 2

هدایت

موانع هدایت 10