تفسیر آیات قرآن کریم- سوره حاقه- آیه 10- کتاب تفسیر راهنما- تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رَّابیَةً

و از دستورات فرستاده پروردگارشان سرپیچی کردند، در نتیجه [خداوند] آنان را به عقوبتی سخت بگرفت.

1 - فرعونیان و اقوام پیش از آنان و قوم لوط، از فرمان های پیامبران خود سرپیچی کردند.

و جاء فرعون ... فعصوا رسول ربّهم

2 - فرعونیان و اقوام پیش از آنان و قوم لوط، از سوی خداوند به عقوبتی سخت در دنیا گرفتار شدند.

فأخذهم أخذة رابیة

«رابیة» (اسم فاعل از «ربا یربو») به معنای فزاینده و رو به رشد است و در این آیه کنایه از شدّت است.

3 - سرپیچی از فرمان های پیامبران، عامل عقوبت شدن فرعونیان و اقوام پیش از آنان و قوم لوط

فعصوا رسول ربّهم فأخذهم أخذة رابیة

4 - عصیان فرمان های پیامبران، از موجبات عقوبت سخت الهی در دنیا

فعصوا رسول ربّهم فأخذهم أخذة رابیة

5 - سرپیچی از فرمان های پیامبران، مصداق بارز خطاپیشگی فرعونیان و اقوام پیش از آنان و قوم لوط

و جاء فرعون ... بالخاطئة . فعصوا رسول ربّهم

برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که جمله «فعصوا رسول...» درصدد تفصیل و تبیین مضمون آیه قبل (موضوع خطاپیشگی اقوام یاد شده) است.

6 - پرهیز از بدکرداری و خطاپیشگی، از مهم ترین فرمان های پیامبران به فرعون و اقوام پس از آنان و قوم لوط

و جاء فرعون ... بالخاطئة . فعصوا رسول ربّهم

مطرح کردن سرپیچی اقوام یاد شده از فرمان های پیامبران ـ پس از توصیف آنان به خطاپیشگی ـ می تواند گویای این حقیقت باشد که دستورات پیامبران بر محور پرهیز این اقوام از خطاپیشگی بود.

7 - ربوبیت خداوند، مقتضی بعثت پیامبران و عقوبت دشمنان ایشان است.

فعصوا رسول ربّهم فأخذهم أخذة رابیة

اقوام پیشین

تاریخ اقوام پیشین 1، 2، 3، 5، 6; خطاکاری اقوام پیشین 5; عذاب اقوام پیشین2، 3; عصیان اقوام پیشین 1، 3

انبیا

کیفر دشمنان انبیا 7; منشأ بعثت انبیا 7; مهمترین اوامر انبیا 6

خدا

آثار ربوبیت خدا 7; عذابهای خدا 2

عذاب

اهل عذاب 2; عذاب سخت 2، 4; مراتب عذاب 2، 4; موجبات عذاب دنیوی 4

عصیان

آثار عصیان از انبیا 3، 4; عصیان از انبیا 1

عصیانگران 1

عمل

اجتناب از عمل ناپسند 6

فرعونیان

تاریخ فرعونیان 1، 2، 3، 5، 6; خطاکاری فرعونیان 5; عذاب فرعونیان2; عصیان فرعونیان 1، 3; عوامل عذاب فرعونیان 3

قوم لوط

تاریخ قوم لوط 1، 2، 3، 5، 6; خطاکاری قوم لوط 5; عذاب قوم لوط2; عصیان قوم لوط 1، 3; عوامل عذاب قوم لوط 3

گناه

اجتناب از گناه 6