أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّهُ مَن یُحَادد اللّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِیهَا ذَلِکَ الْخِزْیُ الْعَظِیمُ

آیا ندانسته اند که هر کس با خدا و رسول او دشمنی کند آتش جهنّم برای او خواهد بود که در آن جاودانه است؟ این است آن رسوایی بزرگ.

 

1 ـ جبهه گیری در برابر خدا و رسول(ص) و خصومت با آنان، مستلزم خلود در آتش دوزخ است.

 

من یحادد اللّه و رسوله فان له نار جهنم خلداً فیها

 

2 ـ هشدار شدید الهی به منافقان، نسبت به موضع گیریهای خصمانه آنان در برابر خدا و رسول (ص)

 

ألم یعلموا ... ذلک الخزی العظیم

 

3 ـ آزار پیامبر(ص) و عیب جویی از آن حضرت، موضع گیری خصمانه در برابر خداست.

 

و منهم الذین یؤذون النبی ... من یحادد اللّه و رسوله

برداشت فوق بدان جهت است که خداوند، پس از بیان کارهای نادرست منافقان، از همه کارهای آنان با جمله «یحادد اللّه و رسوله» یاد کرده است.

 

4 ـ پیامبر(ص)، برخوردار از حرمت و جایگاهی والا در نزد خداوند

 

من یحادد اللّه و رسوله

با توجّه به اینکه خصومت با رسول اکرم (ص) مساوی خصومت با خدا شمرده شده، برداشت فوق به دست می آید.

 

5 ـ منافقان، مخلد در آتش دوزخند.

 

من یحادد اللّه و رسوله فان له نار جهنم خلداً فیها

با توجّه به اینکه آیات قبل و آیه بعد بیانگر خصلتهای منافقان است، برداشت فوق استفاده می شود.

 

6 ـ موضع گیری خصمانه منافقان در برابر خدا و رسولش، علی رغم آگاهی آنان به عاقبت دردناک عملکردشان، شگفت آور است.

 

ألم یعلموا أنه من یحادد اللّه و رسوله فان له نار جهنم

با توجّه به اینکه «ألم یعلموا» توبیخ است و این نوع توبیخ در مواردی به کار می رود که توبیخ شونده آگاه بوده و نمی بایست پس از آگاهی مرتکب خلاف شود، مطلب بالا استفاده می شود.

 

7 ـ کیفرهای سخت اخروی، بازتاب عملکرد و موضع گیریهای خود انسان

 

من یحادد اللّه و رسوله فان له نار جهنم

 

8 ـ جاودانگی حیات انسان حتی دوزخیان، در جهان آخرت

 

نار جهنم خلداً فیها

 

9 ـ رسوایی بزرگ و ذلت واقعی، در مخلد شدن انسان در آتش دوزخ است.

 

فان له نار جهنم خلداً فیها ذلک الخزی العظیم

 

10 ـ حفظ آبرو در برابر مردم، با سوگند دروغ و بی توجّهی به رضایت خدا و رسولش، موجب رسوایی و ذلت انسان در آخرت است.

 

یحلفون باللّه لکم ... فان له نار جهنم ... ذلک الخزی العظیم

 

11 ـ نقش یادآوری فرجام امور، در هدایت انسانها

 

ألم یعلموا أنه من یحادد اللّه ... نار جهنم ... ذلک الخزی العظیم

آبرو:

آبروداری دروغین 10

امور:

امور شگفت آور 6

تذکر:

آثار تذکر 11 ; تذکر فرجام امور 11

جهنم:

جاودانان در جهنم ; جاودانگی در جهنم 9 ; ذلت در جهنم 9 ; موجبات جاودانگی در جهنم 1

جهنمیان: 5

جاودانگی جهنمیان 5 8

حیات:

جاودانگی حیات اخروی 8

خدا:

آثار بیتوجّهی به رضایت خدا 10 ; هشدارهای خدا 2

دشمنی:

آثار دشمنی با خدا 1 ; آثار دشمنی با محمّد (ص) 1 ; دشمنی با خدا 2، 3، 6 ; دشمنی با محمّد (ص) 2، 6

ذلت:

عوامل ذلت 9 ; عوامل ذلت اخروی 10

سوگند:

آثار سوگند دروغ 10

عمل:

آثار عمل 7 ; کیفر عمل 7

کیفر:

موجبات کیفر اخروی 7 ; نظام کیفر ی 7

محمّد(ص):

اذیت محمّد(ص) 3 ; عیب جویی از محمّد(ص) 3 ; مقامات محمّد(ص) 4

منافقان:

آگاهی منافقان 6 ; دشمنی منافقان 2، 6 ; فرجام منافقان 6 ; منافقان در جهنم 5 ; هشدار به منافقان 2

هدایت:

زمینه هدایت 11