وَلَا أَنتُمْ عَابدُونَ مَا أَعْبُدُ

و نه شما پرستنده اید آنچه را من می پرستم.

 

1 - برخی از کافران عصر بعثت، آمادگی خود را برای عبادت خداوند به صورتی مشروط، به پیامبر(ص) عرضه کردند.

 

و لا أنتم عـبدون ما أعبد

 

2 - سازش خواهان کافر، به رغم اظهار آمادگی برای پذیرش مشروط توحید، هرگز اهل عبادت خداوند نبودند و حال و آینده آنان، فرقی نمی کرد.

 

و لا أنتم عـبدون ما أعبد

این آیه گرچه با آیه سوم، عبارتی یکسان دارد; ولی در زمان با آن متفاوت است. در آیه سوم ـ به قرینه آیه قبل از آن ـ مراد زمان آینده است; ولی در این آیه ـ به قرینه آیه قبل از این ـ مراد زمان حال است.

 

3 - تصریح به آمادگی نداشتن مشرکان برای پذیرش توحید در هیچ زمان و تأکید بر واهی بودن پیشنهاد سازش از سوی آنان، وظیفه ای الهی بر عهده پیامبر(ص)

 

قل ... و لا أنتم عـبدون ما أعبد

آیات آغاز سوره ـ که تسامح طرفین را در زمان آینده منتفی دانست ـ با مفهوم خود، تکلیف زمان حال را نیز روشن کرده است. در این حال، وضعیت زمان حال به صراحت در این آیه، بیان شد تا موضع گیری ها شفاف باشد.

 

4 - بیان سرسختی سازش خواهان کافر و باقی ماندن آنان بر مرام خویش تا پایان عمر، از خبرهای غیبی قرآن

 

و لا أنتم عـبدون ما أعبد

 

5 - پیامبر(ص)، مصمم به پایداری بر عبادت خداوند

 

أعبد

برداشت یاد شده، از تقابل «أعبد» و «عبدتم» استفاده شده است.

 

6 - روی گردانی مردم از عبادت خداوند، نباید تزلزلی در خداپرستان ایجاد کند.

 

و لا أنتم عـبدون ما أعبد

جمله همخوان با «و لا أنتم عابدون» این بود که گفته شود: «ما أنا عابد»; تغییر آن تعبیر به فعل مضارع «أعبد»، برای تصریح به وضعیت آینده و نفی تزلزل در عبادت است.

 

7 - کافرانِ عصر بعثت، از خداوند شناختی ناقص و در حد شناخت خدایان خویش داشتند.

 

و لا أنتم عـبدون ما أعبد

کلمه «ما»، بیانگر برداشت یاد شده است.

اسلام

تاریخ صدر اسلام 1

خداپرستان

استقامت خداپرستان 6

عبادت

استقامت در عبادت 5; نقش معرضان از عبادت خدا 6

قرآن

غیبگوییهای قرآن 2، 4

کافران

اصرار بر کفر کافران 4; افشای کافران 3; پوچی پیشنهاد کافران 3; پیشنهاد کافران صدراسلام 1; جهل کافران صدراسلام 7; خداشناسی کافران صدراسلام 7; دروغگویی کافران 2; روش برخورد کافران 3; شرایط خداپرستی کافران 2; شرایط خداپرستی کافران صدراسلام 1; لجاجت کافران 4

محمد(ص)

استقامت محمد(ص) 5; افشاگری محمد(ص) 3; رسالت محمد(ص) 3; عبادات محمد(ص) 5