وَأَعْطَی قَلِیلًا وَأَکْدَی

و اندکی [از مال] بخشید و دست بداشت;

 

1 - قطع انفاق به دیگران، پس از اقدام به آن، امری مذموم و نکوهیده است.

 

أفرءیت ... و أعطی قلیلاً و أکدی

 

2 - ارزش انفاق در استمرار و مداومت بر آن است.

 

أفرءیت ... و أعطی قلیلاً و أکدی

از این که قطع انفاق پس از مبادرت به آن، مورد نکوهش قرار گرفته است، مطلب بالا استفاده می شود.

 

3 - دلبستگی شدید دنیامداران به اموال و دارایی، در هنگام انفاق و احسان به دیگران نمایان می شود.*

 

و لم یرد إلاّ الحیوة الدنیا ... و أعطی قلیلاً

ذکر «قلیلاً» می تواند اشاره به آن باشد که کافران دنیامدار در صورت تمایل به احسان، تنها بخش ناچیزی از اموال خویش را انفاق می کردند.

 

4 - آسیب پذیری شدید انسان، در حوزه مسائل مالی (انفاق)

 

فلاتزکّوا أنفسکم ... و أعطی قلیلاً و أکدی

برداشت یاد شده از آن جا است که خداوند، در عبارت «فلاتزکّوا...» انسان را از غرور وفریفتگی به خویشتن برحذر می دارد و بلافاصله در عبارت «أفرأیت...» یکی از لغزشگاه های وی را ـ که مسائل مالی است ـ بیان می دارد.

 

5 - خداگریزی، زمینه ساز ترک مداومت بر اعمال نیک *

 

تولّی . و أعطی قلیلاً و أکدی

مراد از «تولّی» می تواند اعراض از یاد خدا باشد. بر این اساس از ارتباط دو آیه می توان مطلب بالا را استفاده کرد.

 

6 - امساک و بخل در ایثار مال، از صفات نکوهیده برای انسان

 

و أعطی قلیلاً و أکدی

واژه «أکدی» از «کُدْیه» به معنای صلابت و سختی زمین است (مفردات راغب). و در مورد افراد ممسک و بخیل به کار می رود با توجه به این مطلب برداشت بالا استفاده می شود.

 

7 - اعتقاد به پاکی و بی گناهی خویش، از زمینه های ترک انفاق

 

فلاتزکّوا أنفسکم ... أفرءیت الذی ... و أعطی قلیلاً و أکدی

عبارت «أفرأیت...» پس از «فلاتزکّوا...»، می تواند ناظر به آن باشد که ترک کنندگان انفاق، به واسطه عجب و غرور، گرفتار بخل و امساک شدند.

اخلاق

رذایل اخلاقی 6

انسان

آسیب پذیری انسان 4

انفاق

آثار انفاق 4; ارزش تداوم انفاق 2; زمینه ترک انفاق 7; سرزنش ترک انفاق 1

بخل

ناپسندی بخل 6

خودستایی

آثار خودستایی 7

دنیاطلبان

انفاق دنیاطلبان 3

علایق

علاقه به مال 3

عمل

زمینه ترک عمل پسندیده 5

غفلت

آثار غفلت از خدا 5