کَلَّا إِنَّ کِتَابَ الفُجَّارِ لَفِی سجِّینٍ

چنین نیست [که می پندارند]، همانا نامه[اعمال ]فاجران در «سجّین» ثبت است.

1 - لزوم توجّه به معاد و غفلت نداشتن از قیامت و زمان حضور در پیشگاه خداوند

ألا یظنّ أُولـئک أنّهم مبعوثون ... کلاّ

حرف «کلاّ» برای ردع است و مخاطب را از رویه ای که جملات پیشین بر آن دلالت داشت، بازمی دارد.

2 - احضار کم فروشان در صحنه قیامت و حسابرسی اعمال آنان، قطعی و تردیدناپذیر است.

ویل للمطفّفین ... ألا یظنّ أُولـئک ... کلاّ

3 - کردار بدکاران، ثبت و ضبط شده و در نامه عمل آنان باقی خواهد ماند.

کتـب الفجّار

«کتاب الفجّار»، صحیفه ای است که در آن، اعمال فاجران ثبت شده است.

4 - نامه عمل فاجران، در دیوانی تغییرناپذیر و زندانی منحطّ، بایگانی و حفاظت می شود.

إنّ کتـب الفجّار لفی سجّین

سجّین همان سجن (زندان) است، علاوه بر رساندن معنای خلود; زیرا این وزن برای مبالغه است (مجمع البیان). تفسیر آن به «کتاب مرقوم» ـ در دو آیه بعد ـ دلالت دارد که «سجّین» کتابی است که نامه عمل فاجران، به گونه ای در آن قرار داده شده است که گویا نوشته ها در آن حبس شده است. مقابله آن با «علّیین» ـ که در آیات بعد آمده است ـ بیانگر انحطاط و پستی آن است.

5 - کم فروشی، ازبین برنده دیانت انسان و نمونه ای از فسق و سرکشی در برابر خداوند است.

ویل للمطفّفین ... کلاّ إنّ کتـب الفجّار لفی سجّین

«فجور»; یعنی، دریدن پرده دیانت (مفردات راغب) و به معنای فسق و عصیان نیز آمده است (قاموس). ارتباط این آیه با آیات پیشین، بیانگر این است که از «فجّار»، همان «مطفّفین» اراده شده است.

6 - نامه عمل کم فروشان، در جایگاهی پست نگه داری خواهد شد.

ویل للمطفّفین ... إنّ کتـب الفجّار لفی سجّین

7 - کیفرهای تعیین شده برای فاجران، حکم تقدیر شده خداوند و گریزناپذیر است.*

إنّ کتـب الفجّار لفی سجّین

«کتاب» ـ در یک احتمال ـ به معنای مکتوب است. در این احتمال، مراد نوشته های تقدیر شده الهی، درباره کیفر فاجران و «کتابت» به معنای قضای حتمی و حکم تخلف ناپذیر خواهد بود.

حسابرسی

حتمیت حسابرسی اخروی 2

خدا

کیفرهای خدا 7; مقدرات خدا 7

دین

زمینه زوال دین 5

ذکر

اهمیت ذکر معاد 1

عصیان

نشانه عصیان از خدا 5

فاسقان

ثبت عمل فاسقان 3; حتمیت کیفرهای فاسقان 7; محافظت از نامه عمل فاسقان 4; نامه عمل فاسقان 3; نامه عمل فاسقان در سجین 4

فسق

نشانه فسق 5

کم فروشان

حتمیت احضار کم فروشان 2; حسابرسی اخروی کم فروشان 2; کم فروشان در قیامت 2; محافظت از نامه عمل کم فروشان 6; مکان نامه عمل کم فروشان 6

کم فروشی

آثار کم فروشی 5