فَمَا أُوتِیتُم مِّن شَیْءٍ فَمَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَمَا عِندَ اللَّهِ خَیْرٌ وَأَبْقَی لِلَّذینَ آمَنُوا وَعَلَی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ

 

پس هرچه به شما داده شده است کالای زندگی دنیا است و آنچه نزد خدا است برای کسانی که ایمان آورده و بر پروردگارشان توکّل می کنند بهتر و پایدارتر است.

 

1 - دارایی ها و امکانات دنیوی، محدود و ناپایدار است.

 

فما أُوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا و ما عند اللّه خیر و أبقی

 

2 - موهبت های اخروی، بهتر از بهره وری های دنیایی و برتر از آن است.

 

فما أوتیتم ... و ما عند اللّه خیر

 

3 - نعمت ها و بهره وری های جهان آخرت، جاویدان و زوال ناپذیر است.

 

و ما عند اللّه خیر و أبقی

 

4 - خداوند، سرچشمه تمامی مواهب و نعمت های دنیا و آخرت

 

فما أُوتیتم من شیء ... و ما عند اللّه

مجهول آمدن فعل «أُوتیتم» بیانگر این مطلب است که خداوند، سرچشمه موهبت ها و نعمت ها است ـ نه خود انسان ـ چنان که تعبیر «ما عند اللّه» نسبت به نعمت های اخروی ظهور در این معنا دارد.

 

5 - دلبستگی به زندگی دنیایی، منشأ اصلی مجادله در آیات الهی و انکار آن است.

 

و یعلم الذین یجـدلون ... فما أُوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا

با توجه به فای تفریع در «فما أُوتیتم»، می توان استفاده کرد که مجادله در آیات الهی و انکار آن، از دنیامحوری برخاسته است.

 

6 - لزوم انتخاب و ترجیح ارزش های اخروی به هنگام تعارض با مزایا و بهره وری های زندگی دنیوی

 

فما أُوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا و ما عند اللّه خیر و أبقی

رابطه دو قسمت آیه شریفه نشان می دهد که خداوند با طرح جاودانگی موهبت های اخروی، درصدد بیان این مطلب است که نباید اعمال و ارزش های اخروی را فدای تمتعات محدود دنیوی کرد.

 

7 - مجموعه بهره های دنیوی، پست و حقیر در مقایسه با موهبت های زندگی اخروی

 

فما أُوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا و ما عند اللّه خیر و أبقی

پستی و حقارت از دو نکته استفاده می شود: الف) واژه دنیا که به شکلی حامل معنای حقارت است. ب) خداوند نعمت های اخروی را به خاطر ارجمندی و اهمیت آنها به خود نسبت داده است; ولی در مورد نعمت های دنیوی فعل را مجهول آورده، گویی که ارزش انتساب نداشته است.

 

8 - اهل ایمان و توکل کنندگان به خداوند، برخوردار از نعمت های برتر و جاودان اخروی

 

خیر و أبقی للذین ءامنوا و علی ربّهم یتوکّلون

 

9 - رهایی از جلوه های فانی دنیا و تلاش در راه نعمت های پایدار اخروی، تنها در سایه ایمان و توکّل بر خدا ممکن است.

 

فما أُوتیتم من شیء ... و ما عند اللّه ... للذین ءامنوا و علی ربّهم یتوکّلون

 

10 - تنها خداوند، شایسته توکل و اعتماد است و نه دنیا و مظاهر آن

 

فما أُوتیتم من شیء ... و علی ربّهم یتوکّلون

 

11 - توکل بر خداوند، از نمودهای بارز و مهم ایمان و از فروع و لوازم آن

 

للذین ءامنوا و علی ربّهم یتوکّلون

توکل بر خداوند، یکی از فروع و لوازم اصل ایمان است و از این که اختصاص به ذکر یافته است، اهمیت آن قابل استفاده است.

 

12 - ایمان به پروردگاری و مقام ربوبیت خداوند، مقتضی توکّل انسان بر او، در همه امور خویش

 

و علی ربّهم یتوکّلون

آخرت طلبی:

اهمیت آخرت طلبی 6

آیات خدا:

منشأ تکذیب آیات خدا 5; منشأ مجادله در آیات خدا 5

ارزشها:

اهمیت ارزشها ی اخروی 6

امکانات دنیوی:

بی ارزشی امکانات دنیوی 7; محدودیت امکانات دنیوی 1; ناپایداری امکانات دنیوی 1; ویژگیهای امکانات دنیوی 1

ایمان:

آثار ایمان به خدا 12; آثار ایمان به ربوبیت خدا 12; اهمیت ایمان 9; نشانه های ایمان 11

توکل:

اهمیت توکل بر خدا 9; توکل بر خدا 10، 11; زمینه توکل بر خدا 12

خدا:

اختصاصات خدا 10; نعمتهای خدا 4

دنیاطلبی:

آثار دنیاطلبی 5; نجات از دنیاطلبی 9

دین:

آسیب شناسی دینی 5

مؤمنان:

نعمتهای اخروی مؤمنان 8

متوکلان:

فضایل متوکلان 8; نعمتهای اخروی متوکلان 8

نعمت:

ارزش نعمت های اخروی 7; اهمیت نعمت های اخروی 2; تلاش برای نعمت های اخروی 9; جاودانگی نعمت های اخروی 3، 8; منشأ نعمت های اخروی 4; منشأ نعمت های دنیوی 4; ویژگیهای نعمت های اخروی 3