یَسْتَعْجِلُ بهَا الَّذینَ لَا یُؤْمِنُونَ بهَا وَالَّذینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَیَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلَا إِنَّ الَّذینَ یُمَارُونَ فِی السَّاعَةِ لَفِی ضَلَالٍ بَعِیدٍ

آنان که به قیامت ایمان ندارند خواهان شتاب در آمدن آن هستند و آنان که ایمان دارند از آن در هراس اند و می دانند که آن حقّ است، آگاه باشید همانا کسانی که درباره قیامت مجادله می کنند در گمراهی دور [از حق] قرار دارند.

 

1 - درخواست تمسخرآمیز مشرکان عصر بعثت، نسبت به برپایی هر چه زودتر قیامت

 

یستعجل بها الذین لایؤمنون بها

درخواست برپایی قیامت از سوی کسانی که مؤمن به آن نیستند، نشانگر استهزاآمیز بودن خواسته آنان است.

 

2 - مشرکان عصر بعثت، بی اعتقاد نسبت به معاد و جهان آخرت

 

یستعجل بها الذین لایؤمنون بها

 

3 - مؤمنان، دارای بیم و نگرانی همراه با مراقبت، نسبت به رستاخیز

 

و الذین ءامنوا مشفقون منها

«اشفاق» (مصدر «مشفقون») به معنای هراس داشتن توأم با عنایت و مراقبت نسبت به چیزی است.

 

4 - قیامت، صحنه بروز حوادث هول انگیز

 

و الذین ءامنوا مشفقون منها

 

5 - مؤمنان، نسبت به فرجام اخروی خود بیمناک و نگران اند.

 

و الذین ءامنوا مشفقون منها

 

6 - اهل ایمان، آگاه به حقانیت رستاخیز و وقوع حتمی آن

 

و یعلمون أنّها الحقّ

 

7 - مجادله و تشکیک مستمر مشرکان، نسبت به برپایی قیامت

 

إنّ الذین یمارون فی الساعة لفی ضلـل بعید

«ممارات» (مصدر «یمارون») به معنای اصرار بر جدال است.

 

8 - تشکیک در برپایی قیامت، نشانگر گمراهی عمیق انسان

 

ألا إنّ الذین یمارون فی الساعة لفی ضلـل بعید

 

9 - تردیدافکندن درباورهای دینی، نتیجه گمراهی عمیق انسان

 

ألا إنّ الذین یمارون

با توجه به معنای «یمارون» (مجادله ای که در آن شک و تردید باشد) برداشت بالا به دست می آید. (مفردات راغب).

 

10 - «الساعة» از نام های قیامت است.

 

یمارون فی الساعة

 

11 - ضلالت و گمراهی، دارای مراتب است.

 

لفی ضلـل بعید

واژه «بعید» می تواند ناظر به مطلب بالا باشد.

 

12 - پی بردن به حقانیت رستاخیز، دارای راه علمی است و منکران آن گرفتار گمراهی اند.

 

و یعلمون أنّها الحقّ ألا إنّ الذین یمارون فی الساعة لفی ضلـل بعید

ایمان:

زمینه ایمان به قیامت 12

ترس:

ترس از فرجام اخروی 5; ترس از قیامت 3

دین:

عوامل شبهه افکنی در دین 9

الساعة: 10

علم:

نقش علم 12

قیامت:

استهزای قیامت 1; اهوال قیامت 4; حتمیت قیامت 6; حقانیت قیامت 6; شبهه افکنی در قیامت 8; گمراهی مکذبان قیامت 12; مؤمنان به قیامت 6; مجادله درباره قیامت 7; نامهای قیامت 10; ویژگیهای قیامت 4

گمراهی:

آثار گمراهی 9; مراتب گمراهی 11; نشانه های گمراهی 8

مؤمنان:

ترس مؤمنان 3، 5; یقین مؤمنان 6

مشرکان:

استهزاهای مشرکان صدراسلام 1; بی ایمانی مشرکان صدراسلام 2; خواسته های مشرکان صدراسلام 1; شبهه افکنی مشرکان 7; مجادله گری مشرکان 7

معاد:

مکذبان معاد 2