وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا

و زمین بارهای گرانش (مردگان) را بیرون بیفکند،

1 - زمین، بر اثر زلزله فراگیر خود همه مردگان را، بیرون خواهد ریخت.

و أخرجت الأرض أثقالها

«أثقال» جمع «ثِقْل» و «ثَقَل» است; نظیر «أمثال» که جمع «مِثْل» و «مَثَل» می باشد. «ثِقْل» به معنای بار سنگین است. «ثَقَل» نیز به همان معنا و یا به معنای «شیء نفیس» است (لسان العرب). «بارهای سنگین زمین»، کنایه از ذخایر آن و نیز اجساد مردگان است. برداشت یاد شده، به مصداق دوم نظر دارد.

2 - تمام ذخایر زمین، در آستانه قیامت آشکار شده، از اعماق آن بیرون خواهد ریخت.

و أخرجت الأرض أثقالها

3 - زلزله زمین در آستانه قیامت، انفجاری داخلی و پراکنده سازنده مواد درونی آن است.

و أخرجت الأرض أثقالها

زلزله به طور معمول، آنچه را که بر سطح زمین است، به کام آن فرو می برد; ولی در زلزله واپسین، عکس این صحنه اتفاق خواهد افتاد. عطف این آیه بر آیه قبل ـ به قرینه سیاق آیات ـ عطف مسبب بر سبب است.

زمین

پراکندگی مواد درونی زمین 3; شکافتن زمین 3; ظهور ذخایر زمین 2

قیامت

آثار زلزله قیامت 3; زمین در قیامت 3; نشانه های قیامت 2، 3; وسعت زلزله قیامت 1

مردگان

زمینه اخراج مردگان 1