وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزیزُ الْعَلِیمُ
و اگر از آنان بپرسی: چه کسی آسمان ها و زمین را خلق کرده است؟ حتماً خواهند گفت: آن عزّتمند دانا آنها را خلق کرده است.
1 - اعتقاد و اقرار مشرکان عصرت بعثت، به عزت و دانایی آفریدگار هستی
و لئن سألتهم ... لیقولنّ خلقهنّ العزیز العلیم
2 - مشرکان مکه، با نبوت پیامبر(ص) و پیام توحیدی آن حضرت در ستیز بودند، نه منکر وجود آفریدگار عزیز و دانای جهان.
و لئن سألتهم ... لیقولنّ خلقهنّ العزیز العلیم
با توجه به آیات پیشین ـ که نوعی خطاب و عتاب نسبت به منکران پیامبر(ص) دارد ـ برداشت یاد شده به دست می آید.
3 - نشانه های عزت (قاهر بودن) و دانایی آفریدگار جهان، غیر قابل انکار، حتی برای مشرکان
و لئن سألتهم ... لیقولنّ خلقهنّ العزیز العلیم
4 - مشرکان مکه، گرفتار شرک در زمینه هایی غیر از زمینه خالقیت خداوند
و لئن سألتهم من خلق
5 - اصل توحید و یگانگی آفریدگار هستی، امری بدیهی و مورد پذیرش فطرت تمامی آدمیان
لیقولنّ خلقهنّ العزیز العلیم
از اعتراف مشرکان به یگانگی آفریدگار جهان هستی، مطلب یاد شده استفاده می شود.
6 - گفتار و روش کافران، با ادراک های عقلی و فطری آنان همساز نیست.
و کم أرسلنا ... و لئن سألتهم من خلق ... لیقولنّ خلقهنّ العزیز العلیم
خداوند در این آیه می فرماید: اگر از مشرکان و دین ناباوران سؤال شود که آفریدگار هستی کیست؟ آنان به دلیل عقل یا اعتقاد خود می گویند: «آفریدگاری عزیز و دانا». در حالی که اگر آنان به راستی لوازم این باور را می فهمیدند، جا نداشت که وحی قرآنی را مورد خدشه قرار دهند.
7 - جهان آفرینش، دارای آسمان های متعدد است.
السمـوت
8 - جهان آفرینش، جلوه ای از قدرت شکست ناپذیر و علم گسترده خداوند است.
خلقهنّ العزیز العلیم
9 - خداوند، عزیز (پیروز شکست ناپذیر) و علیم (دارای علم بی کران) است.
خلقهنّ العزیز العلیم
آسمان
تعدد آسمان ها 7
آفرینش
عظمت خلقت آفرینش 8
آیات خدا
آیات آفاقی 8
اسلام
تاریخ صدر اسلام 1، 2; دشمنان اسلام 2
اسماوصفات
عزیز 9; علیم 9
اقرار
اقرار به عزت خدا 1; اقرار به علم خدا 1
توحید
توحید در خالقیت 4، 5; فطریت توحید 5
خدا
نشانه های عزت خدا 3، 8; نشانه های علم خدا3، 8; نشانه های قدرت خدا 8; وسعت علم خدا 8
عقیده
عقیده به عزت خدا 1; عقیده به علم خدا 1
کافران
بی منطقی کافران 6; سخن کافران 6; عمل کافران 6; فطرت کافران 6
محمد(ص)
دشمنان محمد(ص) 2
مشرکان
اقرار مشرکان صدراسلام 1; خداشناسی مشرکان 3; عقیده مشرکان 3; عقیده مشرکان صدراسلام 1
مشرکان مکه
خداشناسی مشرکان مکه 2; دشمنی مشرکان مکه 2; شرک مشرکان مکه 4; عقیده مشرکان مکه 4; مشرکان مکه و محمد(ص) 2