فَإِنَّ لِلَّذینَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِّثْلَ ذَنُوب أَصْحَابهِمْ فَلَا یَسْتَعْجِلُونِ

پس قطعاً برای آنان که ظلم کرده اند سهمی [از عذاب ]مانند سهم هم مسلکانشان خواهد بود. بنابراین خواهان شتاب کردن من [در فرستادن عذاب ]نباشند.

 

1 - کافران و ستمکاران، دارای بهره ای عظیم از عذاب الهی، همانند کافران و ستم پیشگان گذشته تاریخ

 

فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا مثل ذنوب أصحـبهم

«ذنوب» در معانی «دلو بزرگ چاه هنگامی که از آب پر شده باشد» و نیز «نصیب و بهره» به کار می رود. در آیه شریفه مراد معنای دوم است. گفتنی است که تعبیر «نصیبی عظیم» در برداشت بالا، از نکره آمدن «ذنوباً» استفاده شده است.

 

2 - کافران و اعراض کنندگان از عبادت خداوند، ستمکار و ظالم اند.

 

و ما خلقت ... إلاّ لیعبدون ... فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا

با توجه به ارتباط این آیه با آیات پیش ـ که در زمینه هدف آفرینش و عبودیت بندگان به درگاه خداوند بود ـ مطلب بالا استقاده می شود.

 

3 - نقش خود ظالمان در ابتلا به کیفر و نقمت، به جای بهرهوری از روزی و نعمت خداوند

 

إنّ اللّه هو الرزّاق ... فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا

از این که «ظلم» به خود افراد نسبت داده شده و کیفر به عنوان پیامد کار خودشان، مطرح گشته است، مطلب بالا استفاده می شود.

 

4 - کیفر کافران و ستم پیشگان، سنت تغییرناپذیر الهی در طول تاریخ

 

فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا مثل ذنوب أصحـبهم

از مجموع آیه شریفه، آیه استفاده می شود که مجازات امت های گذشته، منحصر به آنان نبوده است; بلکه قانونی کلی است که شامل تمام ستم پیشگان می شود.

 

5 - قوت کاستی ناپذیر خداوند، نویدی به مؤمنان و تهدیدی برای کافران است.

 

ذوالقوّة المتین . فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا مثل ذنوب

تأکید بر قدرت الهی (ذوالقوّة المتین) از یک سو نوید به عبادت گران و از سوی دیگر تهدید برای ظالمانی است که در کیفر الهی استعجال دارند و مهلت الهی را به معنای ضعف او می پندارند.

 

6 - فرجام شوم کافران و ستمگران هلاک شده تاریخ، هشداری به کفرپیشگان و ظالمان هر عصر

 

فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا مثل ذنوب أصحـبهم

آیات پایانی این سوره، در مقام نتیجه گیری از آیات گذشته است که به تفصیل سرنوشت هلاکت بار کافران گذشته تاریخ را بیان داشته است. از این نکته استفاده می شود که تعبیر «مثل ذنوب أصحابهم»، در واقع تذکر و هشداری نهایی به کافران هر عصر است.

 

7 - کافران عصر بعثت، درخواست کننده عذاب الهی، از سر استهزا و ناباوری

 

للذین ظلموا ذنوبًا ... فلایستعجلون

نهی الهی (فلایستعجلون) می رساند که کافران، ناباورانه تقاضاکننده نزول عذاب بوده اند.

 

8 - تعجیل کافران در نزول عذاب، ناشی از بی توجهی آنان به نابودی یاران گذشته خویش

 

فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا مثل ذنوب أصحـبهم فلایستعجلون

از «فلایستعجلون» استفاده می شود که کافران، ناباورانه تقاضای عذاب می کردند و آنها اگر آنان به راستی در سرنوشت یاران گذشته خویش تأمل می کردند، هرگز چنین ناباورانه مجازات الهی را به استهزا نمی گرفتند.

 

9 - مجازات الهی در حق کافران، در پی مهلت ها و دارای زمان و برنامه ای خاص

 

فإنّ للذین ظلموا ذنوبًا ... فلایستعجلون

تعبیر «فلایستعجلون» می رساند که خداوند در مجازات کافران عجله ندارد; بلکه براساس مصلحت به ایشان مهلت داده و طبق برنامه و زمانی خاص آن را به اجرا درمی آورد.

خدا

آثار قدرت خدا 5; استهزای عذابهای خدا 7; سنتهای خدا4; قانونمندی کیفرهای خدا 9

سنتهای خدا

سنت کیفر ظالمان 4; سنت کیفر کافران 4

ظالمان 2

حتمیت کیفر ظالمان 4 2; عذاب ظالمان 1 2; فرجام شوم ظالمان 6 2; منشأ کیفر ظالمان 3 2; نقش ظالمان 3 2; هشدار به ظالمان 6 2

عبادت

ظلم معرضان از عبادت خدا 2

عذاب

درخواست تعجیل در عذاب 7; مراتب عذاب 1; منشأ تعجیل در عذاب 8

غفلت

آثار غفلت از هلاکت کافران 8

کافران

آثار غفلت کافران 8; استهزاهای کافران صدراسلام 7; انذار کافران 5; حتمیت کیفر کافران 4; خواسته های کافران 8; خواسته های کافران صدراسلام 7; ظلم کافران 2; عذاب کافران 1; فرجام شوم کافران 6; کیفر کافران 9; مهلت به کافران 9; هشدار به کافران 6

مؤمنان

بشارت به مؤمنان 5