هُوَ اللَّهُ الَّذی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ

او است خدایی که معبودی جز او نیست; [او ]فرمانروا، بسیار منزّه، دارای سلامت، امان دهنده، مراقب، عزّتمند، قاهر و صاحب کبریا است، خداوند منزّه است از این که به او شرک ورزند.

 

1 - یگانه معبود هستی، فرمانروای مطلق نظام وجود است.

 

هو اللّه الذی ... الملک القدّوس

 

2 - یگانه مدبّر و فرمانروای جهان هستی، شایسته مقام خداوندی و پرستش است.

 

هو اللّه الذی لا إلـه إلاّ هو الملک

وصف «الملک» برای جمله قبل، اشعار به علیت دارد.

 

3 - تداوم نظام هستی، چونان پیدایش آن، تحت تدبیر و اراده الهی است.

 

هو اللّه ... الملک

وصف «الملک» در صورتی همواره بر خدا صدق می کند که فرمانروایی او همیشگی باشد; نه این که نظامی را به وجود آورده باشد که بی نظارت و فرمانروایی او به حیات خود ادامه دهد.

 

4 - فرمانروایی خداوند بر هستی، آکنده از پاکی و تقدس و به دور از کمترین ظلم و کاستی است.

 

الملک القدّوس

وصف «القدوس»، در پی «الملک»، می تواند بیانگر این حقیقت باشد که فرمانروایی خداوند، از هر گونه آلودگی، ناپاکی، ظلم و کاستی مبرّا است.

 

5 - وجود قدسی و پیراسته از هر عیب و آلودگی، شایسته مقام الوهیت و پرستش است; نه جز او.

 

هو اللّه الذی لا إلـه إلاّ هو الملک القدّوس

وصف «القدوس»، می تواند اشعار به علیت حصر پرستش در خدای یگانه داشته باشد.

 

6 - حریم پاک خداوندگار جهان، ایمن از هرگونه تأثّر و زیان پذیری

 

هو اللّه ... السلـم

وصف «السلام»، می تواند نظر به امنیت ذات قدوس و پاک الهی، از هر گونه حادثه و آفت خارجی داشته باشد.

 

7 - خداوندگار جهان و فرمانروای مطلق هستی، منزّه از هرگونه ستم و زیان رسانی به خلق

 

هو اللّه ... الملک ... السلـم

وصف «السلام»، بیانگر ارتباط خدا با خلق است.

 

8 - تنها موجود ایمن از زیان پذیری و زیان رسانی، شایسته مقام خداوندی است.

 

هو اللّه الذی ... السلـم

وصف «السلام»، اشعار به علیت برای انحصار الوهیت در «اللّه» دارد.

 

9 - خداوند یگانه هستی، ایمنی بخش خلق و نظام جهان

 

هو اللّه الذی لا إلـه إلاّ هو ... المؤمن

 

10 - تنها تضمین کننده ایمنی و امنیت خلق، شایسته الوهیت و پرستش است.

 

هو اللّه الذی لا إلـه إلاّ هو ... المؤمن

وصف «المؤمن»، اشعار به علیت برای انحصار الوهیت در خداوند دارد.

 

11 - یگانه معبود هستی، دارای احاطه و نظارت همه جانبه بر خلق

 

هو اللّه الذی لا إلـه إلاّ هو ... المهیمن

 

12 - یگانه موجود ناظر و نگهدارنده نظام هستی، شایسته الوهیت و پرستش است.

 

هو اللّه الذی لا إلـه إلاّ هو ... المهیمن

وصف «المهیمن» ـ که به معنای «حافظ» و «مراقب» است ـ اشعار به علیت برای انحصار الوهیت در خداوند دارد.

 

13 - خداوند یگانه، پیروزمندی شکست ناپذیراست.

 

هو اللّه ... العزیز

 

14 - هر موجودی شکست پذیر مقهور، نالایق برای پرستش است.

 

لا إلـه إلاّ هو ... العزیز

با توجه به این که آیه شریفه، در مقام بیان اوصاف ضروری خداوند است; از مفهوم آیه استفاده می شود که موجود فاقد این اوصاف، شایسته الوهیت نیست.

 

15 - خداوند یگانه و بی همتا، دارای اراده نافذ و تخلف ناپذیر

 

لا إلـه إلاّ هو ... الجبّار

 

16 - موجود ضعیف و ناتوان از اعمال اراده خویش، نالایق برای الوهیت و پرستش

 

لا إلـه إلاّ هو ... الجبّار المتکبّر

با توجه به این که آیه شریفه، در مقام بیان اوصاف ضروری خداوند است; از مفهوم آیه استفاده می شود که موجود فاقد این اوصاف، شایسته الوهیت نیست.

 

17 - یکتا معبود هستی، دارای عظمت، کبریایی و شکوه

 

هو اللّه ... المتکبّر

 

18 - فرمانروای مقتدر و شکست ناپذیر هستی، منزّه از هر گونه شریک

 

سبحـن اللّه عمّا یشرکون

 

19 - خداوند هستی، منزّه از پندارهای ناروا و نادرست مشرکان درباره او

 

سبحـن اللّه عمّا یشرکون

 

20 - مشرکان، دارای پندارهای نادرست و غلط از خداوند و صفات او

 

سبحـن اللّه عمّا یشرکون

 

21 - شناخت صحیح صفات الهی، راهنمای انسان به توحید و یگانگی معبود

 

الملک القدّوس ... سبحـن اللّه عمّا یشرکون

در ابتدای آیه، از یگانگی معبود سخن به میان آمده و سپس صفات و ویژگی های آن معبود بر شمرده شده است. این مطلب می تواند بیان کننده این معنا باشد که توجه به این صفات، خود راهنمای انسان به توحید و نفی شرک است.

آفرینش

حاکم آفرینش 1، 2; مدبر آفرینش 3; منشأ نظم آفرینش 3

اسماوصفات

جبار 15; سلام 6، 7; صفات جلال 4; عزیز 13; قدوس 4; مؤمن 9; متکبر 17; ملک 1; مهیمن 11

الوهیت

ملاک الوهیت 2، 5، 8، 10، 12، 14، 16، 17

امنیت

منشأ امنیت 9

توحید

توحید ذاتی 18; توحید ربوبی 2; توحید عبادی 2; زمینه توحید عبادی 21

جهان بینی

جهان بینی توحیدی 1، 2، 18

خدا

آثار خدا شناسی 21; احاطه خدا 11; اراده خدا 3; افعال خدا9; تدبیر خدا 3; تنزیه خدا 7، 18، 19; حاکمیت خدا 18; حتمیت اراده خدا 15; خدا و ظلم 4، 7; خدا و نقص 4; زیان به خدا 6; عزت خدا 13، 18; قداست حاکمیت خدا4; نظارت خدا 11; ویژگیهای حاکمیت خدا 4

مشرکان

بینش باطل مشرکان 19، 20; خداشناسی مشرکان 20

معبودراستین

ایمن بخشی معبودراستین 10; تنزیه معبودراستین 5; حاکمیت معبودراستین 1، 2; ربوبیت معبودراستین 2; زیان به معبودراستین 8; زیان رسانی معبودراستین 8; عزت معبودراستین14; عظمت معبودراستین 17; قداست معبودراستین 5; قدرت معبودراستین 16; کبریایی معبودراستین 17; نظارت معبودراستین 12