5 - باران، مایه حیات زمین

 

و ما أنزل اللّه من السماء ... فأحیا به الأرض

 

6 - زمین، دارای مرگ و حیات

 

فأحیا به الأرض بعد موتها

 

7 - نقش سازنده حرکت بادها در شرایط زیستی زمین، نشانه ای از خداوند برای اهل اندیشه

 

و تصریف الریـح ءایـت لقوم یعقلون

 

8 - اهمیت نور، تاریکی، آب و هوا در حیات زمین

 

و اختلـف الّیل و النهار و ما أنزل اللّه ... و تصریف الریـح

 

9 - تغییر و تحول در حرکت بادها، امری الهی و در راستای درس آموزی بشر

 

و تصریف الریـح

با توجه به واژه «تصریف» ـ که به معنای تغییر و دگرگونی از حالتی به حالتی دیگر است ـ برداشت بالا به دست می آید.

 

10 - خردورزی، زمینه دستیابی انسان به جهان بینی الهی و فهم و شناخت نشانه های خداوند در پهنه گیتی

 

ءایـت لقوم یعقلون

 

11 - لزوم به کارگیری اندیشه و فکر، در شناخت اسرار طبیعت برای ره یابی به آیات الهی

 

ءایـت لقوم یعقلون

تعبیر «لقوم یعقلون» تشویق ضمنی به تعقل و اندیشه برای شناخت آیات تکوینی خداوند است.

 

12 - دریافت های حسّی، منهای تعقل و اندیشه، بی ثمر در دستیابی انسان به شناخت جهان هستی

 

ءایـت لقوم یعقلون

تعبیر «یعقلون»، می تواند تعریضی به واماندگان در عالم هستی و دریافت های حسّی باشد; زیرا بدون کمک گرفتن از تعقل و به کارگیری اندیشه، به شناخت حقیقت جهان دست نخواهند یافت.

 

13 - ایمان، یقین و تعقّل، عناصری مرتبط و متکامل در مواجهه مثبت با آیات الهی

 

لأیـت للمؤمنین ... ءایـت لقوم یوقنون ... ءایـت لقوم یعقلون

با توجه به این که در راستای شناخت پدیده های گوناگون هستی، تعابیر متفاوتی (مؤمنین، یوقنون، یعقلون) به کار رفته است; می توان استفاده کرد که هر یک از آنها، در بخش های خاصی از جهان هستی کاربرد دارد.

آب

اهمیت آب 8

آیات خدا 2

آیات آفاقی 7; روش برخورد با آیات خدا 13 2; زمینه فهم آیات آفاقی 10

احساس

نقش احساس 12

ایمان

آثار ایمان 13

باد

عبرت از حرکت باد ها 9; فواید باد ها 7; منشأ حرکت باد ها 9

باران

بارش باران 2; فواید باران 3، 4، 5

تاریکی

اهمیت تاریکی 8

تعقل

آثار تعقل 10، 11، 13; اهمیت تعقل 12; تعقل در آفرینش 11

جهان بینی

زمینه جهان بینی توحیدی 10

جهان شناسی 12

خدا

دلایل خدا شناسی 1، 7; نشانه های تدبیر خدا4; نشانه های رزاقیت خدا 3

روزی

منشأ روزی 2، 3

زمین

حیات زمین 6; عوامل حیات زمین 5، 7، 8; مرگ زمین 6; منشأ حیات زمین 2

شبوروز

تتابع شبوروز 1; تفاوت شبوروز 1; گردش شبوروز 1

شناخت

ابزار شناخت 10، 11، 12; منابع شناخت 10، 11

عاقلان

خداشناسی عاقلان 1، 2، 7

عبرت

عوامل عبرت 9

گیاهان

عوامل ازدیاد گیاهان 4

موجودات

عوامل ازدیاد موجودات 4

نور

اهمیت نور 8

هوا

اهمیت هوا 8

یقین

آثار یقین 13