تِلْکَ آیَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بالْحَقِّ فَبأَیِّ حَدیثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآیَاتِهِ یُؤْمِنُونَ

 

اینها آیات خداوند است که به حق بر تو می خوانیم [اگر به اینها ایمان نیاورند] پس به چه سخنی بعد از [سخن] خدا و آیات او ایمان می آورند؟

 

1 - آیات قرآن، منطبق با حقیقت و واقعیت هستی و به دور از هرگونه کذب و افترا

 

تلک ءایـت اللّه نتلوها علیک بالحقّ

برداشت بالا بنابراین نکته است که «تلک»، اشاره به آیات قرآن باشد و «بالحقّ» حال برای مفعول «نتلو» و نیز «حقّ» به معنای مطابق با واقع باشد.

 

2 - آیات الهی، حق و پیراسته از هرگونه باطل و بیهودگی

 

نتلوها علیک بالحقّ

برداشت بالا، بر این پایه است که «بالحقّ» حال برای مفعول «نتلو» باشد.

 

3 - یادکرد آیات تکوینی به انسان ها، تذکری سازنده و ضروری در هدایت آنان

 

تلک ءایـت اللّه نتلوها علیک بالحقّ

بنابراین که «بالحقّ» متعلق به «نتلو» باشد، می توان استفاده کرد که تلاوت آیات و تذکر به آن، امری بایسته و ضروری در جهت هدایت بشر است.

 

4 - اسرار و قوانین نهفته در متن حیات و طبیعت، نشانه هایی ارجمند بر وجود خدای یگانه

 

تلک ءایـت اللّه

از تعبیر «تلک» ـ که اشاره به دور است ـ می توان استفاده کرد مشارالیه آن، آیات تکوینی است، نه آیاتی که بالفعل نازل می شود. همان طور که این تعبیر، بیانگر ارجمندی و اهمیت آیات تکوینی نیز می باشد. تصریح به «آیات اللّه» پس از تذکر به این نشانه ها در آیات پیشین، می تواند پیامدار توحید باشد; یعنی، این نشانه ها ـ با همه شگفتی و تنوع ـ نظام واحدی را شکل بخشیده است و نمی تواند جز از مبدئی یگانه باشد.

 

5 - روی گردانان از خداوند و آیات او، اصلاح ناپذیر و غیرقابل هدایت اند.

 

فبأیّ حدیث بعد اللّه و ءایـته یؤمنون

جمله «فبأیّ حدیث...» ـ که مفید استفهام تعجبی است ـ می تواند اشاره به این نکته داشته باشد که اگر انسان، در پرتو آیات الهی هدایت نشود، دیگر به هدایتی دست نخواهد یافت; چه این که هدایت دیگری نیست تا از آن بهره مند گردد.

 

6 - هدایت ناپذیران از وحی و آیات الهی، تأثیرناپذیر از هر پیام و ابزار هدایتی دیگر

 

فبأیّ حدیث بعد اللّه و ءایـته یؤمنون

جمله «فبأیّ حدیث...» ـ که مفید استفهام تعجبی است ـ می تواند بیانگر این نکته باشد که اگر انسان در پرتو آیات الهی هدایت نشود; دیگر به هدایتی دست نخواهد یافت; چه این که هدایت دیگری نیست تا از آن بهره مند گردد.

 

7 - معارف وحی و آیات الهی، نیرومندترین وسیله و عامل هدایت انسان

 

فبأیّ حدیث بعد اللّه و ءایـته یؤمنون

خداوند می فرماید: پس از قرآن دیگر پیامی نیست که بتواند منکران قرآن را هدایت کند. از این بیان استفاده می شود که قرآن بالاترین حد کارایی و روشنگری را دارا است.

 

8 - مشکل منکران قرآن، نهفته در خودشان و نه ناشی از نارسایی مفاهیم وحی

 

نتلوها علیک بالحقّ فبأیّ حدیث بعد اللّه و ءایـته یؤمنون

خداوند با تعبیر «فبأیّ حدیث...»، تأثیر و کارایی والا و بی نظیر قرآن را یادآور شده است. این تعبیر تعریضی به کافران نیز دارد که کفر و بی ایمانی آنان، برخاسته از نارسایی مفاهیم وحی نیست; بلکه ریشه در لجاج، عناد و سست اندیشی نهفته در درون آنها دارد.

 

9 - الفاظِ قرآن، همچون محتوای آن، نازل شده از سوی خداوند است.

 

نتلوها علیک بالحقّ

با توجه به کلمه «تلاوت» و اسناد آن به خداوند، مطلب بالا استفاده می شود.

آفرینش

رازهای آفرینش 4

آیات خدا

آیات آفاقی 4; تنزیه آیات خدا 2; حقانیت آیات خدا 2; هدایت ناپذیری مکذبان آیات خدا 6; هدایتگری آیات خدا 3، 7

تذکر

تذکر آیات خدا 3

توحید

دلایل توحید 4

قرآن

تنزیه آیات قرآن 1; حقانیت آیات قرآن 1; حق ناپذیری مکذبان قرآن 8; منشأ تکذیب قرآن 8; وحیانیت الفاظ قرآن 9; وضوح قرآن 8

معرضان ازخدا

هدایت ناپذیری معرضان ازخدا 5

وحی

هدایت ناپذیری مکذبان وحی 6; هدایتگری وحی7

هدایت

عوامل هدایت 7; هدایت ناپذیران 5، 6