إِنَّهُ هُوَ یُبْدئُ وَیُعِیدُ

بی تردید فقط او است که پدید می آورد و بازمی آفریند.

 

1 - آغاز همه چیز و اعاده آنها، تنها به دست خداوند است.

 

إنّه هو یبدیء و یعید

در آیه شریفه متعلق «یبدئ» و «یعید» ذکر نشده است. در این موارد، متکلم ذهن مخاطب را در فهم آن آزاد می گذارد تا هر چه بتواند، متعلق را گسترش دهد. بنابراین مفاد آیه شریفه، این می شود که همه آغازها، به دست خداوند است و تمام تکرارها نیز مستند به او است.

 

2 - آغاز جهان هستی و اعاده آن در آخرت، به دست خداوند است.

 

إنّه هو یبدیء و یعید

 

3 - توانمندی خداوند بر ایجاد جهان هستی و اعاده آن، دلیل قدرت او بر مجازات سخت کافران

 

إنّه هو یبدیء و یعید

حرف «إنّ» برای تعلیل است و مبنای آیه قبل را بیان می کند.

 

4 - خداوند، عذاب کافران را در جهان آخرت، آغاز کرده و آن را تکرار خواهد کرد.*

 

إنّه هو یبدیء و یعید

به قرینه آیه قبل، مصداق مورد نظر در این آیه، آغاز و تکرار عذاب کافران است; به این بیان که آنچه کافران به آن تهدید شده اند، گرچه از توان جسمی آنان فراتر است; ولی برای خداوند ـ نه در آغاز و نه در تکرار ـ مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

 

5 - توانایی خداوند بر عذاب پیشینیان، دلیل توانمندی او بر اعاده آن برای نسل های آینده بشر*

 

قتل أصحـب الأُخدود ... إنّه هو یبدیء و یعید

مفاد آیه شریفه ـ به قرینه تهدید بودن آن برای کافران ـ ممکن است این باشد که باید آیندگان، از سرنوشت پیشینیان عبرت بگیرند; زیرا کسی که عذاب ها را برای اولین بار به وجود آورد، بر اعاده آن نیز توانمند است.

 

6 - آغاز خلقت، دلیل امکان پذیر بودن معاد است.*

 

إنّه هو یبدیء و یعید

استفاده برداشت یاد شده از آیه شریفه، با توجه به آغاز سوره است که از «یوم موعود» سخن گفته بود. وجود مشابه این عبارت در آیات دیگر مربوط به معاد، این احتمال را تقویت می کند.

آفرینش

آثار خلقت آفرینش 3; آغاز آفرینش 2، 6; اعاده آفرینش 2، 3

اقوام پیشین

عذاب اقوام پیشین 5

توحید

توحید افعالی 1، 2

خدا

دلایل شدت کیفرهای خدا 3; عذابهای خدا 4; قدرت خدا 3، 5

کافران

آغاز عذاب اخروی کافران 4; تکرار عذاب اخروی کافران 4; شدت کیفر کافران 3

معاد

دلایل معاد 6

موجودات

آغاز موجودات 1; اعاده موجودات 1; دلایل اعاده موجودات 5