وَلِکُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاء أَجَلُهُمْ لاَ یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ یَسْتَقْدمُونَ

و برای هر امّتی اَجلی است; پس وقتی اجلشان آمد، نه لحظه ای باز پس می مانند و نه پیش می افتند.

1 پیدایش و زوال هر یک از امتها، زمان بندی شده و دارای نظمی دقیق

و لکل أمة أجل فإذا جاء أجلهم ... و لا یستقدمون

2 ظهور امتها در دوران ویژه خود، تخلف ناپذیر بوده و کمترین تأخیری نخواهد داشت.

فإذا جاء أجلهم لا یستاخرون ساعة

3 امتها و جوامع بشری، ناتوان از کمترین شتاب در سپری ساختن تاریخ حیات خویش

فإذا جاء أجلهم ... لا یستقدمون

4 پیدایش و انقراض امتها، بیرون از اختیار آنان است.

فإذا جاء أجلهم لا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون

5 توجه به محدود بودن زندگی و مجالهای آن، مایه پرهیز از محرمات الهی است.

حرم ربی الفوحش ... و لکل أمة أجل فإذا جاء أجلهم لا یستاخرون ساعة

6 هشدار و تهدید الهی نسبت به جوامع منحرف و زشتکردار

قل إنما حرم ربی الفوحش ... و لکل أمة أجل

امتها:

اجل امتها 1، 3، 4 ; انقراض امتها 1، 4 ; قانونمندی پیدایش امتها 1، 2، 4 ; قانونمندی حیات امتها 3

جامعه:

جوامع منحرف 6 ; قانونمندی جامعه 3

حیات:

محدودیت حیات دنیوی 5

خدا:

سنّتهای خدا 1، 2 ; هشدار خدا 6

کنترل اجتماعی:

عوامل کنترل اجتماعی 5

محرمات:

عوامل اجتناب از محرمات 5

منحرفان:

هشدار به منحرفان 6