تفسیر آیات قرآن کریم – سوره اسراء – آیه ۳۲ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَی إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَسَاء سَبیلاً

و نزدیک زنا نشوید که آن کاری بسیار قبیح و راهی بد است.

 

1- زنا، ممنوع و حرام است.

و لاتقربوا الزنی

 

2- پرهیز از هرگونه زمینه ای که موجب کشیده شدن انسان به زنا شود، لازم و واجب است.

و لاتقربوا الزنی

اینکه خداوند، به جای «لاتزنوا» «(زنا نکنید) فرمود: «لاتقربوا الزنی» (به زنا نزدیک نشوید)، می تواند برای توجه دادن به این نکته باشد که نه تنها عمل زنا ممنوع است; بلکه باید از عملی که در نهایت منجر به ارتکاب آن می شود و از زمینه های گرایش به فحشاست، نیز پرهیز کرد.

 

3- لزوم اجتناب انسان از زمینه های ابتلا به فحشا و گناهان بسیار زشت و بد فرجام

و لاتقربوا الزنی إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

جمله «إنه کان فاحشة و ...» تعلیل برای نهی «لاتقربوا» است; یعنی، زنا چون فحشا و بد عاقبت است، لازم الاجتناب است، پس باید از فحشا و هر گناهی که عاقبت سوء دارد، پرهیز کرد.

 

4- زنا، عملی بس زشت و پلید و راهی بس ناشایست در ارضای غریزه جنسی

إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

«فاحشة» به سخن و رفتاری می گویند که زشتی آن بسیار است (مفردات راغب).

 

5- زنا، عملی شایع و رایج در میان اعراب جاهلی [پیش از اسلام]

و لاتقربوا الزنی إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

 

6- زشتی و پلیدی زنا، امری نهفته در وجدان همه انسانهای طول تاریخ

إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

جمله اسمیه «إنه کان فاحشة و ساء سبیلاً» دلالت بر ثبوت و استمرار دارد و در ضمن تعلیلی است برای نهی «لاتقربوا الزنی». افزودن این تعلیل، برای برانگیختن مردم و مخاطبان جهت عمل به «لاتقربوا» است. چنین امری هم، وقتی تأثیربخش خواهد بود که خود مردم بدی آن را بفهمند و اطلاق تعلیل، بد بودن آن را در نزد مردم می رساند.

 

7- عمل ناشایست زنا، دارای فرجامی بد و ناگوار برای فرد و جامعه

و ساء سبیلاً

از جمله «راههای بد» راهی است که منتهی الیه و فرجام آن، ناشایست باشد. بنابراین «ساء سبیلاً» می تواند مشعر به این معنا باشد که: زنا نه تنها خود فاحشه است; بلکه راهی است بد که فرجام و پیامد آن برای فرد و جامعه نیز، بد و ناپسند است.

 

8- نهیها و نبایدهای دین، مبتنی بر دفع مفاسد از انسانهاست.

إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

پرداختن به تبیین علل و مفاسد عمل مورد نهی، می تواند بیانگر این نکته باشد که: نبایدها و نهیهای خداوند تابع مفاسد است.

 

9- زشتی و قباحت زنا و بیراهه بودن آن در ارضای طبیعی غریزه جنسی، ملاک حرمت آن است.

و لاتقربوا الزنی إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

جمله «إنه کان فاحشة و ساء سبیلاً» به منزله تعلیل برای نهی است و می تواند مفید معنای یاد شده باشد.

 

10- تبیین پیامدهای سوء اعمال ناپسند، و جدایی نهی از آنها از روشهای هدایتی ـ تبلیغی قرآن

و لاتقربوا الزنی إنه کان فـحشة و ساء سبیلاً

 

11- «عن أبی جعفر(ع) قال: ... بعث الله محمداً و ... أنزل علیه فی سورة بنی اسرائیل بمکة ... و أنزل نهیاً عن أشیاء حذر علیها و لم یغلظ فیها و لم یتواعد علیها و قال:... «و لاتقربوا الزنا إنه کان فاحشة و ساء سبیلاً»... .;(1)

از امام باقر(ع) روایت شده است که فرمود:... خداوند حضرت محمد(ص) را برانگیخت و ... بر او آیاتی از سوره بنی اسرائیل را در مکه نازل فرمود ...[که در آن آیات]از چیزهایی که پرهیز از آنها لازم است; ولی در آن نهیها غلظت و شدت نشان نداده و بر ارتکاب موارد نهی وعید عذاب نداده است و فرمود: ... «و لاتقربوا الزنا إنه کان فاحشة و ساء سبیلاً»...».

 

12- «عن أبی جعفر(ع) فی قوله: «و لاتقربوا الزنا إنه کان فاحشة» یقول: معصیة و مقتاً فإن الله یمقته و یبغضه قال: «و ساء سبیلاً» و هو أشد الناس عذاباً و الزنا من أکبر الکبائر;(2)

از امام باقر(ع) در باره یخن خدا « و لاتقربوا الزنا إنه کان فاحشة» روایت شده است که فرمود: خدا می گوید:[زنا ]گناه و نفرت انگیز است; زیرا به شدت مورد تنفر و غضب الهی است [و درباره] «و ساء سبیلاً» فرمود: و زناکار عذابش از همه شدیدتر است و زنا از بزرگ ترین گناهان کبیره است».

احکام 1، 2:

فلسفه احکام 1، 2 8، 9

انحراف جنسی:

موارد انحراف جنسی 4، 9

انسان:

فطریات انسان 6

تبلیغ:

روش تبلیغ 10

جامعه:

آسیب شناسی اجتماعی 7

جاهلیت:

رسوم جاهلیت 5; زنا در جاهلیت 5

خدا:

نواهی خدا 11

دین:

تعالیم دین 8

روایت 11، 12:

زنا:

آثار زشتی زنا 9; اجتناب از مقدّمات زنا 2; احکام زنا 1، 2; حرمت زنا 1; زشتی زنا 4; زشتی زنا در تاریخ 6; زیان اجتماعی 7; زیان فردی زنا 7; فرجام شوم زنا 7; فطریّت زشتی زنا 6; فلسفه حرمت زنا 9; گناه زنا 12; نهی از زنا 11

عمل:

زیان عمل ناپسند 10; عمل ناپسند 7

غریزه جنسی:

ارضای غریزه جنسی 4

فحشا:

اهمیت اجتناب از فحشا 3

قرآن:

هدایتگری قرآن 10

گناه:

اهمیت اجتناب از گناه 3; اهمیت اجتناب از مقدمات گناه 3

گناهان کبیره 12:

محرمات 1:

ملاک محرمات 1 9

مفاسد:

اهمیت دفع مفاسد 8

واجبات 2:

هدایت:

روش هدایت 10

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 2، ص 30، ح 1; بحارالأنوار، ج 66، ص 87، ح 30.

2. نورالثقلین، ج 3، ص 161، ح 188; بحارالأنوار، ج 76، ص 19، ح 5.